Bilgisayar Ansiklopedisi

Konu: Bilgisayar Ansiklopedisi Salı Mart 16, 2010 6:14 pm

Bu başlıkta bilgisayar kullanıcılarının işine yarayacak bilgiler derledim umarım beğenirsiniz.Sık sık güncellenecek.Microsoft işletim sistemleri bölümünde olmasının sebebi ilk olarak 'windows terimleri' adıyla başlattım sonra şu anki haline getirdim.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Bu foruma da üye olan Dj Sonsuzluk arkadaşımızın Tom's Hardware Guide'daki bir derlemesidir.Yazarı Faruk Çubukcu.Bu forumdaki herkesin bilmesinde fayda var diye düşünüyorum.

Microsoft Windows Terimleri

x86. Intel 8086 8088 80188 80186 80286 80386 80486 ve Pentium yongaları. Bkz. microprocessor.

access control (erişim kontrolü). Windows NT ve Windows 2000'de yer alan güvenlik mekanizması. Bu mekanizma ile nesnelerin kim tarafından kullanılacağı belirlenir.

access control entry (ACE). Kullanıcılar ve gruplar için güvenlik numarası (security ID) içeren bir listedir.Bu
listede kullanıcı ve grupların hangi işlemleri için izni olduğu yer alır.

access privileges (erişim izni). Dosya ve klasörler üzerinde işlem yapma izni.

account (kullanıcı adı). Bir ağa giriş için gerekli kullanıcı bilgisi. Bkz. User account.

account domain (kullanıcı domaini). Kullanıcı kayıtlarının yaratıldığı domain.

account policy (kullanıcı kaydı politikası). Kullanıcı kayıtlarının kullanımının kontrol edilmesi düzenlemeleri.

active (aktif). Kullanılmakta olan bir pencere nesne ya da seçilmiş bir simge. Aktif pencerede çalışırken diğer pencereler art alanda kalırlar.

Active Directory (aktif rehber). Active Directory ağ kaynaklarını yönetmek için geliştirilmiş bir sistemdir. Windows 2000 Server'ın kuruluşunun ardından Active Directory kurularak kullanıcılar gruplar bilgisayarlar
ve kaynakların yönetimi sağlanır. Active Directory kuruluşu ile birlikte başlıca üç ana program da bilgisayara yüklenir. Daha sonra bu programlar aracılığıyla Active Directory nesneleri yaratılır ve yönetilir.

Active Directory Service Interfaces (ADSI). Active Directory'ye erişimi sağlayan standart bir programlama
arabirimi.

active partition (aktif disk bölümü). Bilgisayarın açılış yaptığı disk bölümü. Bir basic disk üzerinde aktif disk bölümü primary partititon olmalıdır.

Address Resolution Protocol (ARP). Broadcast trafiğini kullanarak IP adresini ve network adaptörünün fiziksel
MAC adresini bulan bir protokol.

administrative template (.adm file). Group Policy düzenlemeleri için kullanılacak metin dosyası.

Add-in (İçine-Ekle). Yazılıma özel komutlar ya da özellikler ekleyen ek programlardır. Örneğin Word içinden ulaşılamayan bir uygulamadan çizimleri almanızı sağlayan bir içine-ekle programı yazabilirsiniz.

adress space (adres alanı). Bakınız. virtual virtual address space (sanal adres alanı).

agent (servis). Simple Network Management Protocol (SNMP) üzerinde çalışan bir uygulama.

aggregate functions (toplama fonksiyonları). SUM AVG gibi veriler üzerinde işlem yapan fonksiyonlar. Aggregate fonksiyonlara örnek olarak: AVG COUNT COUNT(*) MAX MIN SUM STDEV STDEVP VAR ve VARP.

alert (mesaj). Bir olaya karşı kullanıcı tanımlı bir tepki. Alert'ler bir işi çalıştırır ya da belirtilen bir operatöre e-mail gönderir.

alerter service (mesaj servisi). Bir ya da daha çok kullanıcıya (bilgisayara) mesaj göndermeyi sağlayan servis.

alias (öteki ad). Bir tabloya verilen geçici ad. Birçok Login ID tarafından paylaşılan bir veritabanı kullanıcısı adı.

answer file (yanıt dosyası). Windows 2000 kuruluşu sırasında kullanılan ve kuruluş bilgilerini içererek otomatik kuruluş sağlayan bir dosya.

application programming interface (API). Uygulamaların alt-düzey işlemleri yerine getirmek için kullandıkları
rutinler.

application event log (uygulama olayları logu). Windows NT ve Windows 2000 Event Viewer içinde olayları tutan bölüm/dosya. Uygulamalar hataları düzenlenerek bu loga kayıt yazarlar.

application role (uygulama rolü). Bir uygulamanın güvenlik gereksinimi için yaratılan bir rol.

application window (uygulama penceresi). Çalışmakta olan bir uygulamayı içeren alan. Uygulama pencereleri
standart kontrollere mönü ve başlık çubuklarına araç çubuklarına sahiptir.

architecture (mimari). Donanım ve yazılım sistemlerinin yapısı.

argument (argüman). Procedure'lar arasında alıp-verilen (geçen) bir değişken sabit ya da bir ifade.

arithmetic operators (aritmetik işleçler / aritmetik operatörler). Toplama çarpma çıkarma ve bölme gibi işlemleri yerine getiren +*-/ gibi işaretler.

assigned applications (atanan uygulamalar). Uygulamaların assign (atama) edilmesi işlemi kullanıcıların bir uygulamayı kullanmalarını sağlanmasıdır. Böylece kullanıcılar uygulamayı kullandığında ya da bilgisayarını açtığında yazılım otomatik olarak kurulabilir. Bir OU içindeki kullanıcılara bir program assign edildiğinde program hemen kurulmaz. Sadece programın simgesi bilgisayarda görülür. Start mönüsü ve masaüstünden programı görmek ve başlatarak kurmak mümkündür. O programla ilgili bir dosyanın çağırılması (üzerinde çift tıklama) durumunda da program kurulur. Diğer bir deyişle bir uygulamayı assign etmek o uygulamanın her zaman kullanılabilir olmasını sağlar. Ancak fiziksel kuruluş işlemi yapılmaz.

associate (ilişkilendirme). Dosya adından (uzantısından) dosyanın açılarak çalıştırılması.

asynchronous event packet (zaman uyumsuz olay paketi). Bir olayın oluşumunu bir alt düzeye bildiren ve
dosyalama sisteminde kullanılan bir veri yapısı.

attribute (özellik). Bir nesnenin belli bir niceliği ya da niteliği.

audit policy (denetim politikası). Domain ya da bir bilgisayar için yapılan işlemlerin kayıtlarının (log) tutulmasını sağlar.

auditing (denetim). Belli kullanıcı işlemlerinin takip edilmesi sistemi.

authentication (kimlik denetimi). Kullanıcının sisteme giriş bilgisinin kontrol edilmesi. Temel bir kriptografi
servisi. Kimlik denetimi ağ üzerinde güvenlik sağlar. Kullanıcıların adlarının sistem tarafından doğrulanması
bir kimlik denetim işlemidir.

automatic recovery (otomatik kurtarma). Sistemin açılışında tamamlanmayan işlemlerin geri alınması (roll
back) ve diğer bakım işlemleri.

AutoText (Otomatik Metin). Yeniden kullanmak istediğiniz metin ve grafikler için kayıt yeridir. Örneğin sık
kullandığınız bir yazışma adresi standart bir anlaşma paragrafı ya da uzun bir iç yazışma dağıtım listesi yeri
olabilir. Her metin ya da grafik seçimi bir AutoText (Otomatik Metin) girdisi olarak kaydedilir ve her birine
ayrı bir ad verilir.

backup set (yedek seti). Bir ya da daha çok teyp üzerinde yedeklenen dosya ve klasörlerin toplam seti.

bandwidth (bant genişliği). Sayısal iletişimde verilerin gönderilme hızı (bps).

basic disk (temel diskler). Windows 2000 iki tür sabit disk kullanımını destekler. Basic diskler ve dinamik diskler. Basic diskler daha önceki Windows işletim sistemlerinde bulunan disk parrtitionlarından oluşur. Dinamik diskler ise gelişmiş disk kullanımını ifade eder. Bir ya da daha çok disk üzerinde oluşturulan volümleri destekler. Disk kullanım türleri disk üzerindeki alanların kullanımını belirler. Dinamik diskler sadece Windows 2000 tarafından kullanılır.

basic input/output system (BIOS). Bir ROM üzerinde saklanan ve sistemin açılmasıyla birlikte işletilen yazılım.

basic volume (temel volüm). Bir basic disk üzerindeki bir volüm.

backup (yedek). Verilerin çeşitli risklere karşı yedek setleri halinde teyp birimine kopyalanması.

backup device (yedekleme aygıtı). Backup ya da Restore
işleminde kullanılan bir teyp bir disk dosyası ya da
named pipe.

backup domain controller (yedek domain kontrol birimi).
BDC. Windows NT Server'ın ana domain kontrol biriminin
yedeği olarak kurulduğu bilgisayar. Domain ana kontrol
biriminde yer alan kullanıcı veritabanını yedeğini zaman
uyumlu olarak taşır. Kullanıcılar BDC'ye logon
olabilirler
backup file (yedek dosyası). ¤¤¤¤ ya da partial
database transaction log ya da dosya/dosya gruplarının
yedeğini içeren dosya.
backup media (yedekleme ortamı). Yedek setini saklamak
için kullanılan disk teyp ya da diğer bir aygıt.

backup set (yedek seti). Bir yedek işleminin çıktısı.

background (artalan). Aktif pencerenin arkası ya da arka
alanda yürütülen işlem.

base data type (temel data tipi). Char varchar binary
gibi kullanıcı-tanımlı data tiplerinin yaratıldığı
sistem-tarafından yaratılmış temel data tipleri.

base tables (taban tablolar). Bir görünümün (view)
üzerine kurulduğu tablo.

batch (toplu iş). Bir ya da daha çok deyiminin yer
aldığı dosya.

batch program (toplu iş dosyası). Bir ya da daha çok NT
komutunu içeren bir ASCII dosya. Toplu iş dosyaları
genellikle .BAT uzantısına sahiptir.

bcp files (bcp dosyaları). Zaman uyumlaştırma
(synchronization) sırasında tabloları saklayan dosya.

Berkeley Internet Name Domain (BIND). UNIX işletim
sistemlerindeki Domain Name System (DNS) standardı.

bit. Sayısal bilginin en küçük hali. 0 ya da 1 sayısı.

Bookmark (Yerimi). Daha sonradan kolay erişmek amacıyla
başvuru olarak atanan seçim alanı ya da metin içindeki
belli konumlardır. Yer imleri gerçek hayatta özellikle
uzun bir kitap okurken kullandığınız kaldığınız yeri
unutmamak için yerleştirdiğiniz işaretlerdir. Word
sizin seçiminize göre bulunduğunuz yeri işaretler ve
aynı noktaya çabuk ve kolay erişimi sağlar. Books
Online. Online kitap. Yardım ve araştırma amaçlı
kullanılır.

boot loader (önyükleyici). Sistemin başlatılmasını
sağlayan ve yöneten program.

boot partition (önyükleme bölümü). Windows NT ve Windows
2000 işletim sistemini ve dosyalarını içeren bölüm.
Önyükleme bölümü sistem bölümü ile aynı olabilir ya da
olmayabilir. Bkz. System Partition.boot partition (boot
edilen disk bölümü). İşletim sisteminin bulunduğu disk
bölümü. Boot bölümü ve sistem bölümü aynı olabilir.

briefcase (çanta). Aynı dosyanın farklı uyarlamalarını
uyumlaştırmayı sağlayan özel bir klasör. My Briefcase
uygulaması ile network ortamında bir dosyaya güncel
durumda sahip olmayı sağlar. Windows 2000'de bu sistem
offline folder kullanımı olarak yenilenmiştir. Bkz.
Offline Folder.

bridgehead server. Active Directory replikasyon
işleminde siteler arasındaki replikasyonu yönetmek için
kullanılan bir server.

browser (tarayıcı). Tarayıcı program. Bkz. Web browser.
Internet ve intranet üzerindeki dosyalara erişmek için
kullanılan bir client aracı. Örnein Microsoft Internet
Explorer.

browsing (göz atma tarama). Ağ üzerindeki dosyalara
dizinlere programlara ve aygıtlara erişme. Erişilecek
kaynakların listesini elde etme işlemi.

built-in functions (hazır fonksiyonlar). Uygulamalar
tarafından sağlanan fonksiyonlar. Örneğin datetime gibi.

built-in group (hazır grup). Windows NT işletim
sisteminde otomatik olarak tanımlanan (var olan)
gruplar.

bulk copy program (bcp). Komut satırından yazılarak
verileri kopyalamayı (yedeklemeyi) sağlayan program.

byte (bayt). Bilgisayarda bir birim olarak tanınan bilgi
birimi. Bir bayt genellikle sekiz bitten oluşur.

cache (ön bellek). Ana bellekte daha önce (sık sık)
erişilen bilgilere daha kısa zamanda erişmeyi sağlayan
bir yardımcı bellek. DNS ve WINS için çok bilgilerin
yerel olarak saklandığı yer.

cached pages (ön belleğe alınan sayfalar). Cache içinde
yer alan 8 K kapasiteli sayfalar.

cascade (basamaklamak). Pencerelerin başlık çubukları
görünecek biçimde alt alta dizilmesi. Bunun dışında
veritabanı işlemi olarak yapılan bir işlemin; ilişkili
olan diğer tablolarda da yapılması işlemi. Bkz. cascade
delete.

cascading delete (basamaklı silme). Bir silme işleminin
ilgili tablolardaki diğer satırları da silmesi.

cascading update (basamaklı güncelleme). Bir güncelleme
işleminin ilgili tablolardaki diğer satırları da
güncellemesi.

case sensitive (büyük/küçük harf ayrımı). Büyük/küçük
harf ayrımının yapılması.

cell (hücre). Tablolarda verilerin girildiği satırların
ve kolonların kesiştiği alanlar.

certificate (sertifika). Internet üzerinde kimlik
denetimi ve veri güvenliği için kullanılan sayısal bir
belge.

character (karakter). Bir birim anlamlı veri. Harf ya da
rakam.

character format (karakter formatı). Verilerin text
karakterleri ile saklanması.

character set (karakter seti). Uygulamaların
kullandıkları char varchar ve text data tiplerinde
tanıdığı karakter seti. Bir karakter seti 256 harften
oluşur. İlk 128 karakter genelde bütün karakter
setlerinde aynıdır. İkinci 128 karakter ise ek
karakterler (extended character set) olarak tanımlanır.

character string (karakter dizgisi). Belli işaretlerle
birbirinden ayrılmış karakter grupları.

chart (grafik). Form ya da rapor üzerinde verilerin
grafik olarak gösterildiği alanlar.

check box (onay kutusu / kontrol kutusu). Bir seçeneğin
seçildiğini gösteren kontrol. Diyalog kutularında yer
alan ve X işaretini fare ya da ara çubuğuna basılarak
seçilen seçenekler.

checkpoint (kontrol noktası). Verilerdeki
değişikliklerin database'e kayıt edildiğinin garanti
edildiği gösteren yer.

child domain (alt domain). DNS ve Active Directory
içinde bir domain'in altında yer alan bir domain.

class (sınıf). Ortak özellikleri olan nesneler
kategorisi. Active Directory içinde her nesne şema
içindeki bir ya da daha fazla sınıftan oluşur.

client (istemci). Ağ üzerinde genellikle ağ
kaynaklarından yararlanan kullanıcı (bilgisayar). Server
tarafından paylaştırılan kaynaklara erişen bilgisayar.

client cursor (istemci gösterici). Client üzerinde
gerçekleştirilen bir cursor. Client cursor bütün sonuç
setinin client'a transfer edilmesini ve client API
yazılımının (örneğin ADO) cursor'ın fonksiyonelliğini
saklanan sonuç seti üzerinde gerçekleştirmesini sağlar.
Client cursor'lar bütün corsor'ları desteklemezler.
Sadece statik ve forward-only cursor'lar desteklenir.

client-server network (istemci/sunucu ağ). Ağ
kaynaklarının bir hizmet birimi (server) tarafından
yönetildiği ve genellikle masa üstü uygulamaları için ağ
üzerinde çok sayıda kullanıcıya (client) hizmet
verildiği ağ ortamı.

clipboard (pano). Uygulamalar arasında bilgi alışverişi
yapmayı sağlayan bellekte geçici saklama alanı.

cluster (küme). Node ya da host olarak bilinen bir grup
bilgisayar. Küme içindeki bilgisayarlar özellikle
mission-critical uygulamalarda kullanılırlar. Kümeleme
Network Load Balancing ve kesintisiz işletim sağlar.

clustered index (kümelenmiş indeks). Fiziksel ve
mantıksal veri düzeninin aynı olduğu indeks sistemi.

column (kolon). Bütün satırların ortak olarak
adlandırıldığı yer.

command (komut). Bir işlemin yerine getirilmesini
sağlayan sözcük.

command button (komut düğmesi). Diyalog kutularında
belli bir işlemi yerine getiren düğme.

comparison (karşılaştırma operatörü). İki değeri ya da
ifadeyi karşılaştırmak için kullanılan operatör (işleç).
Örneğin büyüktür küçüktür eşittir gibi.

composite index (birleşik indeks). Birden çok kolonu
kullanan bir indeks.

composite key (birleşik anahtar). İki ya da daha fazla
kolondan oluşan bir anahtar. Özellikle iki ya da daha
fazla join bulunan sorgularda gereksinim duyulur.

computer browser service (bilgisayar göz atma servisi).
Bilgisayarların ve kaynakların güncel listesini sağlayan
servis.

computer name (bilgisayar adı). Network ortamında ve
işletim sistemi kuruluşunda bir bilgisayarı tek başına
tanımlayan 15 karakterlik bilgi.

concurrent access (aynı anda / birlikte erişim). Aynı
datayı aynı anda birden çok kişi erişip güncellediğinde
oluşur.

configuration (konfigürasyon / görünüm). Bir
bilgisayarın özellikleri. Ana bellek işlemci yan
birimler ve yazılımlar olmak üzere tüm özellikleri .

configuration manager (görünüm yöneticisi).
Plug-and-Play teknolojisinde yazılımların görünümlerin
(configuration) düzenleyen birim.

connection (bağlantı). Bilgisayarlar arası ya da bir
bilgisayar ile diğer bir bilgisayarın ya da aygıtın
ilişki kurması.

connection object (bağlantı nesneleri). Domain
Controller arasında Active Directory replikasyon
nesnelerini temsil eden nesne. Connection nesneleri
Knowledge Consistency Checker tarafından otomatik olarak
yaratılır.

connectivity (bağlanabilirlik). Farklı bilgisayarların
birbirleriyle iletişim kurması.

copy to (kopyala). Seçilen metin ya da çizimin
işaretlenerek (silinmeden) panoya atılması.

cryptography (kriptografi). Güvenlik alanında yapılan
çalışmalar. Genelde dört alanda işlemleri
gerçekleştirir: confidentiality integrity
authentication ve nonrepudiation.

cursor (cursor). Uygulamaların dataları satır satır
işlemesiyle ilgili database nesnesi. Cursor'ler
sayesinde sonuç seti üzerinde birçok işlem satır satır
yerine getirilebilir.

cut (kesme). Bir metin ya da çizim parçasının
işaretlenerek (silinerek) panoya atılması.

cyclical redundancy check (CRC). Veri iletişiminde hata
kontrolü.

data (veri). Bilgisayarda kullanılan verilerin kodlanmış
temsili.

data definition (veri tanımlama). Veritabanı
nesnelerinin düzenlenmesi ve veri tabanının yaratılması.

data dictionary (data sözlüğü). Database nesneleri
hakkında bilgi içere sistem tabloları.

Data Field (Veri Alanı). Bir veri kaynağındaki veri
kategorisidir. Veri alanı verilerin kaynağındaki
sütunlara bağlıdır. Her veri alanın kaynağı o veri
sütununun ilk satırında listelenir. Örneğin MüşteriAdı
Posta Kodu birer veri alanıdır.

data file (data dosyası). Tablo satır ve stored
procedure gibi dataları içeren dosya.

data integrity (data bütünlüğü). Dataların
güvenilirliğini ve doğruluğunu ifade eden bir terim.
İlişkisel database sistemlerinde tablolar arasındaki
tutarlılığı ifade eder.
data mart. Bir data warehouse'ın subseti. Bir data mart
departman düzeyindeki verileri saklar.

data pump. Heterojen ortamlar arasında verileri
dönüştürmeyi sağlayan bir OLE DB servis provider'ıdır.

Data Record (Veri Kaydı). Veri kaynağındaki ilgili
satırlar için kullanılır. Bir müşteri listesindeki o
müşteriyle ilgili her şey bir veri kaydı için örnek
olabilir.

data transfer (data transferi). İki bilgisayar arasında
veri kopyalama.

data transformation (data dönüştürme). Kaynak verinin
çeşitli işlemler yapılarak hedef alana kopyalanması.

data type (data türü/ data tipi). Bir kolon ya da
değişken içinde saklanan verinin tipini (türünü)
belirleyen özellik.

data warehouse. Bir organizasyonun bilgi gereksinimlerin
karşılamak için geliştirilmiş bir karar-destek sistemi.

data modification (veri değiştirme). Veri tabanındaki
verilerin değiştirilmesi; ekleme silme vb. işlemler.
INSERT DELETE ve UPDATE deyimleri.

database (veritabanı). Belli bir amaç için bir araya
gelmiş (toplanmış) veriler. Tablolar sorgular formlar
raporlar ve modüller.

database catalog (database katalog). Bir database'in
sistem tabloları.

database diagram (database diyagramı). Bir database
şemasının herhangi bir kısmının grafiksel temsili.

database engine (veritabanı motoru). Uygulama ya da
veritabanı yönetim sistemi ile veri arasında ilişki
kuran program.

database file (database dosyası). Database'in saklandığı
dosya.

database name (database adı). Database için tanımlayıcı
bir ad. Maksimum 30 karakter.

database object (database nesnesi). Bir database'in
bileşenlerinden birisi. Bir tablo bir indeks bir
trigger bir key vb.

database object owner (database nesne sahibi). Bir
database nesnesini yaratan kullanıcı.

database statistics (veritabanı istatistikleri).
Sorguları optimize etmek için veritabanında tutulan
bilgiler.

database owner (veritabanı sahibi). Veritabanını yaratan
kullanıcı.

database window (veritabanı penceresi). Access
veritabanının yönetimini sağlayan pencere.

datagram. Ağ üzerinde gönderilen verinin doğrulama
paketi. Karşı taraf LAN ya da WAN üzerinde olabilir.

datasheet (çalışma tablosu). Tablolar formlar ve
sorguların satırlar ve kolonlar olarak gösterildiği
alanlar.

deadlock (çıkmaz). İki kullanıcının (ikisinin birden)
bir data birimi üzerinde kilitleme konu olması
durumunda; Birbirlerinin kilitlerine erişmeye
çalışırlar. Böylece birbirlerini bekleyen iki kullanıcı
çıkmazı oluşturur.

default (varsayım). İlişkisel database sistemlerinde her
kolonun bir varsayım değeri vardır. Bu değer herhangi
bir değer ya da ¤¤¤¤ olabilir. Hazır olarak tanımlanan
veri.

default database (varsayım database). Kullanıcının logon
olur olmaz otomatik olarak kullandığı database.

default gateway (varsayılan geçit). Yerel ağ üzerindeki
ara network birimi. Yerel ağın diğer ağlarla bağlantısı
için kullanılır.

default language (varsayım dil). Kullanıcının logon olur
olmaz otomatik olarak kullandığı dil.

default printer (varsayım yazıcı). Print (yazdır) komutu
ile doğrudan yollanan yazıcı.

default subnet mask. Ağ üzerindeki bölümü gösteren
bilgiler. Class A için 255.0.0.0. Class B için
255.255.0.0. ve Class C için 255.255.255.0.

default value (hazır değer). Alanlara otomatik olarak
gelen değerler.

defragmentation (birleştirme). Disk üzerinde dağılmış
parçaların bir araya getirilerek performansın
artırılması. Bunun dışında Windows 2000'de Active
Directory defragmentation işleminde ise directory
database dosyalarındaki bilgiler birleştirilir.

delegation (atama delege etme). Bir Active Directory
yönetim biriminin domain ya da ou yönetiminin
sorumluluğunun bir kullanıcıya verilmesi.

deny (iptal). Bir kullanıcının izninin kaldırması. Belli
bir kullanıcının ya da rolün izninin kısıtlanması
gerekebilir. Bu durumda deny işlemi yapılır. Bir
kullanıcının ya da rolün deny edilmesi Kullanıcının ya
da rolün izinlerini ortadan kaldırır. Diğer bir rolden
(miras olarak) gelen izinleri de pasifleştirir.

desktop (masaüstü). Bilgisayarın çalışma ekranı.
Kullanıcının sistemi kontrol ettiği işletim sisteminin
arayüzü. Pencereler simgeler vb. bütün işlemlerin
yapıldığı toplam ekran alanı.

destination directory (hedef dizin). Kopyalama ya da
taşıma yapılacak dizin.

destination table (hedef tablo). Yayınlanan (published)
bir tablonun replikasyonu olarak yaratılan üye tablo.

device (aygıt). Bilgisayar sisteminin bir parçası. Bir
yazıcı bir kart fare vb.

device driver (aygıt sürücüsü). Belli bir aygıtın
kullanımını sağlayan program. Bir aygıtın Windows 2000
ile iletişim kurmasını sağlar. Örneğin bir yazıcı sürücü
gibi

DHCP Manager (DHCP Yöneticisi). DHCP serverlarını
yönetmek için kullanılan araç.

dialog box (iletişim kutusu). Kullanıcıdan bir bilgi
alınacağı zaman ekrana gelen mesaj kutusu. Tamam ve
İptal düğmeleri ve çeşitli seçenekleri içeren diyalog
kutularının bazıları ortak iletişim kutusudur (Open
gibi) . Her uygulamada aynısı ekrana gelir.

directory (dizin). Bilgisayarlar kullanıcılar ve diğer
nesneler hakkında bilgi içeren bir kaynak. Windows 2000
directory sistemi yazıcılar uygulamalar kullanıcılar
vb nesneler hakkında bilgi içerir.

directory service (directory servisi). Directory
bilgilerinin kullanıcılar tarafından kullanılmasını
sağlayan bir hizmet.

directory tree (directory ağacı). Bir directory içindeki
hiyerarşik biçimde yer alan nesneler ve konteynırlar.

directory (dizin). Sabit disk ya da disket üzerinde
bilgi ve program dosyalarını içeren bir bölüm.

directory partition (directory bölümü). Active
Directory Windows 2000 domain controller bilgisayarları
arasında replike edilirken üç directory bölümü replike
edilir: şema configuration ve domain bilgisi.

directory tree (dizin ağacı). Disk üzerinde yer alan
dizinlerin ağaç biçiminde gösterilmesi.

directory window (dizin penceresi). Windows 3.1'de Dosya
Yöneticisinde Windows 95 'te ve Windows NT'de
Explorer'da mevcut dizin düzenini alt dizinleri ve
dosyaları gösteren pencere.

dirty pages (değiştirilmiş sayfalar). Son checkpoint
işleminden sonra değiştirilen ön belleğe alınan (cached)
sayfalar.

dirty read (değiştirilmiş sayfaları okuma). Uncommitted
dataların okunması. Genellikle birden çok transaction
ile aynı satırı okumasıyla oluşur.

disable (kullanılamaz geçersiz). Olmaması ya da
çalışmaması şeklindeki bir düzenleme.

discretionary access control list (DACL). Nesnelerin
güvenlik açıklamalarının bulunduğu liste.

diskette (disket). Küçük boyutlarda belli bir
kapasitede bilgi saklayan ortamlar.

disk duplexing (disk çoğaltma). Bir diskin diğer bir
disk kontrol aracılığıyla ayna kopyasının düzenlenmesi.

disk mirroring (disk aynalama). Bir diskin bir bölümünün
aynısının diğer bir fiziksel diske kopyalanmasıdır.

disk quota (disk kotası). Bir kullanıcı tarafından
kullanılabilecek maksimum disk alanı miktarı.

disk striping (disk şeritleme). Verilerin 64 KB'lık
bloklara bölünüp 2 ila 32 diskten oluşan disk dizisi
(disk array) üzerinde düzenlenmesi işlemi.

distinguished name. Relative distinguished adını
kullanarak bir nesneyi tek (unique) olarak tanımlayan
ad. Active Directory içindeki her nesne bir
distinguished ada sahiptir.

distributed file system (Dfs). Paylaştırılan klasörlerin
merkezi olarak yönetildiği bir Windows 2000 servisi.

distinguished name. Relative distinguished adını
kullanarak bir nesneyi tek (unique) olarak tanımlayan
ad. Active Directory içindeki her nesne bir
distinguished ada sahiptir.

Distributed file system (Dfs). Paylaştırılan klasörlerin
merkezi olarak yönetildiği bir Windows 2000 servisi.

distributed processing (dağıtılmış işlem). Data işleme
aşamalarının farklı yerlerde bulunması.

distributed query (dağıtılmış sorgu). Verilere farklı
(heterojen) ortamlardan erişen bir sorgu.

distribution database (dağıtım database). Replikasyon
işleminde verileri alıp üyelere (subscriber) dağıtan
database.

Distributor. Distribution database'i içeren server.
Distributor yayınlanan verileri alır saklar ve üyelere
(subscriber) dağıtır.

document (belge). Yazılan ya da kullanılan bir veri
dosyası. Örneğin WordPad ile yazılan belge.

document-centric (doküman merkezli). Ortamın
uygulamalarla değil de kullanıcının geliştirdiği
dokümanlarla kullanılması. Windows 95 Windows NT ve
Cario işletim sistemleri ilk doküman-merkezli işletim
sistemleridir.

domain (etki alanı). Windows 2000 ve Active Directory
ağı içinde ortak directory veritabanını kullanan bir
dizi bilgisayarın oluşturduğu ağ alanı. Bir domain
merkezi olarak kaynakların yönetimini sağlar. Windows
2000 ağı içinde domain adları hiyerarşik olarak
düzenlenir.

domain controller (domain kontrolör). Domain içinde
kullanıcıların kimlik denetimi yapan bilgisayar.

domain controller (domain kontrol birimi). Ana domain
kontrol biriminin yerine kullanıcıların logon
olabileceği ikinci bir NT Server.

Domain Name System (DNS). Domain adlarının bulunmasını
sağlayan hiyerarşik adlandırma sistemidir. DNS domain
adlarına karşılık gelen IP adreslerinin bulunmasını
sağlayan bir servis sağlar.

domain namespace (domain ad alanı). DNS tarafından
kullanılan veritabanı yapısı.

double click (çift tıklamak). Farenin düğmesine ard arda
iki kez basılması. Genellikle bir simge üzerine fare ile
çift tıklanarak simgenin bağlı olduğu program
çalıştırılır.

drag (sürüklemek). Bir nesnenin fare ile taşınması. Bu
işlemde nesne fare tuşuna basılarak bir yerden bir yere
sürüklenir.

driver (sürücü). Bilgisayarın bir kaynağı. A B C gibi
disk ortamları ve ağ kaynakları.

dynamic cursor (dinamik cursor). Açık olmasına rağmen
altındaki verilerin değiştirilmesini etkileyen cursor.

dynamic disk (dinamik disk). Windows 2000 iki tür sabit
disk kullanımını destekler. Basic diskler ve dinamik
diskler. Basic diskler daha önceki Windows işletim
sistemlerinde bulunan disk partitionlarından oluşur.
Dinamik diskler ise gelişmiş disk kullanımını ifade
eder. Bir ya da daha çok disk üzerinde oluşturulan
volümleri destekler. Disk kullanım türleri disk
üzerindeki alanların kullanımını belirler. Dinamik
diskler sadece Windows 2000 tarafından kullanılır.
Dinamik diskler ise basit volümler spanned volümler
mirror volümler striped volümler ve RAID-5
volümlerinden oluşur. Dinamik disk kullanımının
üstünlükleri şunlardır:

Dynamic Host Configuration Protocol (DHCP). IP
adreslerinin dinamik olarak yapılandırılmasını sağlayan
bir network protokolü.

dynamic recovery (dinamik kurtarma). Yazılım sorunlarını
ve data bütünlüğünü kontrol etmek ve onarma işlemi.

dynamic update (dinamik güncelleme). DNS sisteminde
bilgisayar adlarının dinamik olarak kaydedilmesiyle
ilgili düzenleme.

dynamic volume (dinamik volüm). Windows 2000 içinde Disk
Management aracı ile yaratılmış bir disk alanı. Bir
dinamik volüm simple spanned striped mirrored ve
RAID-5 volümlerinden oluşabilir.

emergency repair disk (ERD). Backup programı tarafından
yaratılan ve %SystemRoot%/Repair klasöründeki üç dosyayı
içeren bir disket. Bu disket sistemin açıladığı
durumlarda kurtarma işlemi sırasında kullanılır.

embed (katmak). Bir uygulamada yaratılmış bir bilgi
öğesinin (bir resim bir ses metin) diğer bir
uygulamaya eklenmesi.

embedded object (katılmış nesne). Diğer bir uygulamadan
kesilerek yapıştırılmış nesne.

encryption (şifreleme). Verilerin okunmasını engellemek
için uygulanan bir güvenlik yöntemi.

Encrypting File System (EFS). Windows 2000'le gelen ve
NTFS disk üzerindeki bilgileri korumayı amaçlayan bir
düzenleme.

encryption (işaretleme). Verilerin yeniden düzenlenerek
korunası .

enumarate (tanıma). İlgili nesnelerin listelenmesi ve
tanımlanması.

entity integrity (birim bütünlüğü). Bir tablodaki bir
satırın tek bir birim olarak tanımlanmasını; böylece
çift değer (duplicate) almamasını sağlayan özellik. Bu
özellik genellikle UNIQUE ve PRIMARY KEY
kısıtlamalarıyla sağlanır.

exclusive lock (özel kilit). Serbest kalıncaya kadar
diğer kilitler tarafından etkilenmeyen bir kilit.
INSERT UPDATE ya da DELETE işlemlerinde mutlaka bir
özel kilit uygulanır.

explicit trust relationship (açık güven ilişkisi).
Windows 2000 domainleri arasında açık olarak tek yönlü
(windows NT türü) bir güven ilişkisi ya da Windows 2000
ile bir Windows NT domaini arasında yaratılan güven
ilişkisi.

expression(ifade). Bir query içinde yer alan bir kolon
adı değişken sabit ya da fonksiyon.

extended memory (eklenmiş bellek). Ana bellek içinde 1
Mb. klasik bellek alanının üzerindeki bellek alanı.
Windows 3.1eklenmiş belleği kullanarak kullanıcının
bellek sorunu olmamasını sağlar. Sanal bellek de burada
yer alır. Windows 95 ve NT bellek yönetiminde böyle bir
kavram yoktur.

Explorer (Windows Explorer). Windows 95 ve NT
arabiriminde yer alan bir program. Dosyaları klasörleri
ve programları düzenlemek bulmak vb işlemler için
kullanılır.

fault tolerance (hata toleransı). Donanım hatalarına
karşı verilerin bütünlüğünün korunması.

field (alan). Bir satır içindeki bir elaman. Bir kolon.
Field (Alan).Metin grafik sayfa numaraları tarih ve
diğer bilgileri belgeye otomatik eklemek için kullanılan
bir kod parçasıdır. Örneğin Date (Tarih) alanı o anki
tarihi belgeye ekler. Alanlar ayrıca Mail Merge (Adres
Mektup Birleştirme) işlemi içinde alanları asıl belgeye
bağlamak için kullanılır.

file (dosya). Bir birim bilgi. Bir belge ya da bir
programın adı uzunluğu ve diğer özellikleri ile yapısı.
Program dosyaları (.exe .com .bat .pif)
çalıştırılabilir. OC .XLS gibi uzantılara sahip
dosyalar ise kullanıcıların yarattığı veri dosyalarıdır.

(dosya adı Bir dosyanın adı. Disk alanı üzerine
kaydedildiği ad. Dosya adı iki kısımdan oluşur; dosya
adı ve uzantısı.

filegroup (dosya grubu). Bir birim olarak yönetilebilen
bir ya da daha çok dosya.

fixed database role (sabit database rolü). Her bir için
belli görevleri tanımlayan rol.

fixed server role (sabit server rolü). Database'lerin
dışında server düzeyinde görevleri içeren roller.

focus (odaklanma). Kullanıcı girişi için hazır olma. Bir
kontrolün aktif hale gelerek kullanım için hazır olması
(seçilmesi).

folder (klasör). Mantıksal bir depo alanı. İçinde
dosyaları programları ve dokümanları içeren klasörler
masaüstünde yer alırlar ve Windows 95 ve NT kullanıcı
arabiriminin ana birimini oluştururlar.

Font Formatting (Karakter Biçimlendirme). İstediğiniz
sayıda seçili karaktere uygulanabilecek biçimlendirme.
Karakter biçimlerini uygulamak için Format (Biçim)
menüsünde Font (Yazıtipi) komutunu Formatting
(Biçimlendirme) araç çubuğunu ve klavye kısayollarını
kullanabilirsiniz.

foreground (önalan). ekranda aktif pencerenin kapladığı
alan.

foreign key (yabancı anahtar). Ana tablodan gelen ana
anahtara karşılık ilgili alt tablolardaki alan.
İlişkisel bütünlük kuralı gereği her yabancı anahtar
diğer tabloda bir ana anahtarı işaret eder.

forest (orman). Bir ya da daha çok Active Directory
ağacının yer aldığı alan. Forest içindeki bütün
domainler ortak veritabanını kullanırlar.

format (biçim). Bir metnin renk yazı tipi paragraf
düzeni vb. özelliklerle düzenlenmesi.

free space (boş alan). Diskte yeni bölümler (partition)
yaratmak için kullanılan kullanılmayan ve formasız
alanlar.

foreign key (yabancı anahtar). FK. Aynı ya da diğer bir
tablodaki primary key değeri ile eşleşen kolon ya da
kolon bileşeni.

¤¤¤¤y qualified domain name (FQDN). Domain içindeki yeri
itibariyle tam olarak bir domaini belirten domain adı.
Örneğin. Bilgisayar1.sirket.com bir bilgisayarı
gösteren tam bir domain adıdır.

function (fonksiyon). Bir birim olarak işletilen komut
kümesi. Bir ad ile ve gerekirse giriş parametreleriyle
çalıştırılan fonksiyonlar belli bir işlemi yerine
getirirler.

global group (global grup). Domain'in tüm üyelerinde
geçerli olan gruplar.

Global Catalog (global katalog). Her domainden bir kısım
kendi domaininin de bütün nesnelerini içeren Windows
2000 için özel bir domain controller. Active Directory
sistemi içinde domain controller olan ilk server global
katalog olur.

globally unique identifier (GUID). Tek olarak üretilen
16-bayt bir değer. Zamanı ve bir sıra numarasını içerir
ve belli bir aygıtı ya da nesneyi tanımlamak için
kullanılır.

Group Policy (grup politikaları). Programların network
kaynaklarının ve işletim sisteminin çalışmasını kontrol
altına alan düzenlemeler. Grup politikaları bir
kullanıcıya gruba OU'ya ya da domaine uygulanırlar.

Group Policy object (grup politikası nesnesi). Grup
politikalarını oluşturmak için kullanılan ve birden çok
grup politikası düzenlemesini içeren düzenleme.

grant (izin vermek). Kullanıcıya bir işlemi yapmak için
izin vermek.

group (grup). Belli sayıda kullanıcıdan oluşan bir grup.
Yerel ve global olmak üzere belli işlemleri yapmak için
gruplar tanımlanır. Program ya da dokümanlardan oluşmuş
bir küme.

hard disk (sabit disk). Sistem içinde yerleştirilmiş ve
kendi sürücüsü içinde sabit olarak yer alan disk.

hardware (donanım). Bilgisayarın fiziksel kısımları.
Klavye monitör kartlar kablolar vb.

Hidden Text (Gizli Metin). Seçilen metni görüntülemenize
ya da gizlemenize izin veren bir karakter biçimidir. Bu
işlem gizlenecek alan seçildikten sonra Format (Biçim)
menüsündeki Font (Yazıtipi) komutu Hidden Text (Gizli
Metin) onay kutusu ile gerçekleştirilir. Word gizli
metnin altını noktalı çizgi ile çizer.

hierarchical namespace (hiyerarşik ad alanı). DNS ad
alanı gibi nesnelerin bir biriyle ilgili oldukları ya da
bağlı oldukları adlandırma sistemi.

home directory (kendi dizini). Bir kullanıcın kendi
dosyalarına sahip olduğu dizini.

icon (simge). Program uygulama disk sürücü grup vb.
öğelerin küçük çizimsel biçimleri.

import computer (alan bilgisayar). Bir export server'dan
bilgilerin ana kopyalarını alan bilgisayar.

identifier (tanımlayıcı). Bir database nesnesinin adı.
Bir tanımlayıcı 128 karakter uzunluğunda olabilir.

identity column (identity kolonu). Değeri otomatik
olarak artan bir kolon.

Infrared Data Association (IrDA). Infrared aygıtlar
arasında veri transferi için kullanılan ağ protokolü.

infrared device (infrared aygıt). Infrared ışıkla
çalışan aygıtlar. Yazıcı vb.

inheritance (miras etkilenme). Bir nesnenin mevcut
(üst) nesnelerden etkilenmesi. Nesneler yaratırken ve
yönetimini delege ederken göz önünde bulundurulacak
şeylerden birisi de inheritance (miras ya da üst
düzeyden otomatik olarak alına haklar ya da
düzenlemeler) dir. Bir OU içinde bir OU yaratırsanız
yeni OU bütün özelliklerini üst seviyeden alır. İşte bu
işleme inheritance (miras) denir. Bu etkilenme yönetim
amacına uygun olarak kullanılmalıdır. Örneğin merkezi
politikaları yukarıdan aşağıya uygulamak gibi.

insertion point (ekleme noktası). Yazı ortamında metne
ekleme yapılacak yer.

installable filesystem (yüklenebilir dosya sistemi).
Windows 95 ve Windows NT tarafından desteklenen
dosyalama sistemi.

interface (arabirim arayüz). İki ayrı sistem arasında
ilişki kuran birim.

interrupt (kesme). Bir işlemin yapılmasını sağlayan
donanım sinyali.

Internet. Genel amaçlı ve uluslararası bir bilgisayar
ağı. 1960'lı yıllarda geliştirilen Internet ağı bugün
milyonlarca kişinin kullandığı yaygın bir ağdır.
Firmalar ve şahıslar eğitim ticari bilgi verme
bilimsel ve genel alanlarda kullanılır.

Intranet. Internet teknolojilerinin şirket ya da
organizasyon içinde etkin iletişim ve bilgi akışı için
kullanımıdır.

IntelliMirror. Windows 2000 özelliği. Kullanıcıların
kendi masaüstü ve yazılım düzenlemelerini her yerde ve
her zaman kullanmalarını sağlayan teknoloji.

Internet Information Services (IIS). Microsoft Windows
2000 Server içinde hazır olarak yer alan bir Web server
yazılımdır. Web sitesi Web uygulaması ve Web kümeleri
(cluster) yaratmayı sağlar. Belgeleri paylaştırmak ya da
belgelere intranet ya da Internet yoluyla ulaşmak için
kullanılan bir üründür.

IP address (ip adresi). Ağ üzerinde bir bilgisayarı ya
da aygıtı tanımlamak için kullanılan 32-bit adres.

job (iş). Bir ya da daha fazla adımdan oluşan yönetim
eyleminin yapılması.

join (bağlantı). İki ya da daha fazla tablo arasında bir
bağlantı oluşturularak bir sonuç setinin oluşturulması.

kernel (çekirdek). İşletim sisteminin temeli. En alt
düzey fonksiyonlar ve bellek yönetiminin yapıldığı yer.

key (anahtar). Bir tablo içinde bir satırı tek olarak
(unique) tanımlayan bir kolon. Bakınız: Primary key.

latency (gecikme). Değişikliğin karşı tarafa yansıması
için geçen süre.

legacy (diğer). Kullanılmakta olan tüm (diğer) donanım
birimlerini gösterir. Plag-and-Play teknolojisine
uymayan bütün donanım birimleri (eski) legacy olarak
adlandırılırlar.

linked server (bağlanılan server). Diğer bir server gibi
kullanılan bir OLE DB data kaynağı.

list box (liste kutusu). Genellikle dizin ve dosya
adlarını içeren listeleyen kontrol.

local group (yerel grup). Bir ya da daha çok
bilgisayardan oluşan ve kendi bilgisayarının
kaynaklarının yönetiminde kullanılan gruplar.

local printer (yerel yazıcı). Bilgisayarın çıkışına
doğrudan bağlanan yazıcı.

local variable (yerel değişken). Atanmış bir değeri olan
kullanıcı-tanımlı bir değişken. Yerel bir değişken
DECLARE deyim ile tanımlanır. İlk değeri de SELECT ya da
SET deyim ile verilir.

lock (kilit). Çok kullanıcılı ortamda aynı kaynağa
erişimin kısıtlanması.

logical operators (mantıksal operatörler). WHERE
deyimiyle arama işlemlerinde kullanılan AND OR ve NOT
gibi operatörler.

login-ID. Server'a giriş yapan kullanıcı.

logon script. Kullanıcının sisteme girmesiyle birlikte
otomatik olarak işletilen dosyalar.

Main Document (Ana Belge). Main Document (Ana Belge)
Mail Merge (Adres-Mektup Birleştirme) birleştirme
işleminde birleştirilmiş belgenin her kopyasında aynı
kalan metin ya da grafikleri içerir. Örneğin yılbaşında
göndereceğiniz tebriklerde metin içeriği hep aynı kalır
bunun yanında kişiler ve adresler (veriler) değişir.
Burada aynı kalan metinler Main Document (Ana Belge)
oluşturur.

main directory (ana dizin). Sabit disk içinde bütün
dizinleri içeren dizin (kök).

main memory (ana bellek). Programların ve verilerin
geçici olarak yer aldığı ve işlemlerin yapıldığı bellek
alanı.

mandatory user profile (zorunlu kullanıcı profili).
Kullanıcıların zorunlu olarak uyacakları profil
dosyaları.

Master Boot Record (MBR). Bir sabit disk üzerindeki ilk
sektör. MBR disk için partition tablosunu içerir.

maximize (ekranı kaplama). Pencerenin masaüstünü
kaplayacak biçimde en büyük boyutlarına getirilmesi.

memory(bellek). Bilgi ve programlar için geçici saklama
alanı.

menu (menü). Uygulama pencerelerinde yapılacak işlemleri
tanımlayan işlem grupları.

menu bar (menü çubuğu). Mönü adlarının dizili olduğu ve
genellikle pencerelerin ikinci çubuğu.

Merge Fields (Birleştirme Alanları). Mail Merge (Adres
mektup birleştirme) Main Document (Asıl Belge) içine
eklediğiniz birleştirme alanları seçilmiş veri
kaynağından alınan bilginin nereye ekleneceği konusunda
Word'e yol gösterir. Birleştirme alanları eklemek için
Mail Merge (Adres Mektup Birleştirme) araç çubuğunda
Insert Merge Field (Birleştirme Alanı Ekle) düğmesini
tıklamalısınız.

Microsoft Repository. Automation nesnelerine erişim
sağlayan sistemi. Microsoft Repository TDS paketlerinin
saklanması için ilişkisel database bileşenleri içerir.

Microsoft Management Console. Yönetim araçlarını bir
araya getiren bir araçtır. MMC içindeki bu araçlar
konsol olarak adlandırılır. Konsollar snap-in olarak
adlandırılan araçları içerirler.

Microsoft Network. The Microsoft Network (MSN) dünya
çapındaki bilgisayar kullanıcıları birliğine kolay ve
ucuz erişim sağlayan çevrimiçi bir hizmettir. MSN'e
erişim bir Windows 95 özelliğidir MSN işletim
sistemiyle mükemmel biçimde birleştirilmiştir. MSN'i
kullanarak dünya üzerinde insanlarla haberleşebilir;
son haberleri spor hava ve parasal bilgileri
okuyabilir; teknik sorularınıza yanıt bulabilir;
binlerce program arasından istediklerinizi yükleyebilir;
Internet'e bağlanabilir ve diğer işlemleri
yapabilirsiniz.

mirror set (ikiz set). Windows NT 4.0 ve diğer eski
işletim sistemlerinde mirror (disk ikizleme) işlemi
mirror setlerle yapılmaktaydı. Windows 2000'de mirror
setler yerini mirrored volüme bıraktı. Mirrored volümler
bir sabit diskin diğer bir sabit disk ile
yedeklenmesidir. Diğer bir deyişle veriler iki diske
birden yazılarak disklerden birisinin arızalanması
durumunda diğer diskin kullanılmasını sağlar.

mirrored volume (ikiz volüm). Windows 2000 Server
üzerinde mirrored volüm yaratmak için en azından iki
dinamik disk kullanılır. Mirrored volümler hata
toleransına sahiptir. Bu arada mirrored volümler
extended ya da striped olamazlar. Mirrored volüm
yaratıldıktan sonra iki disk tek bir sürücü harfi ile
kullanılır.

microprocessor (mikroişlemci). Bilgisayarın ana işlem
birimi. Aritmetik mantık işlemlerini ve belli sayıda
komutu yerine getiren yongalar.

minimize (simge durumuna getirme). Pencerenin
masaüstünde görünmeden görev çubuğunda yer alması.

MMC. Microsoft Management Console. Yönetim araçlarını
bir araya getiren bir araçtır. MMC içindeki bu araçlar
konsol olarak adlandırılır. Konsollar snap-in olarak
adlandırılan araçları içerirler.

MMC snap-in. MMC içine eklenen araçlar. Örneğin Active
Directory Users and Computers aracı MMC içine eklenerek
gerek durulduğunda bir MMC ortamından diğer yardımcı
programlarla birlikte kullanılır.

mode (kip). İşletim sistemi sürücü ya da bir yazılımın
çalışma biçimi. Yazılımın çalışma kipi işletim sistemi
kaynaklarını bellek ve işlemci kullanımı ile ilgilidir.
Bkz. Protected mode.

modem. Bilgisayarın telefon hatları üzerinden
birbirlerine bilgi iletmesini sağlayan aygıt.

mouse (fare). İşaretleme aygıtı. Düğmelerine basarak
nesneleri seçer. Fare bir nesneyi bir yerden bir yere de
sürükleyebilir.

multimedia (çoklu ortam). Ses çizim ve video gibi
değişik ortamlardaki verilerin birlikte kullanılması.
Windows 95 multimedya özelliklerine sahip bir işletim
sistemidir.

multimaster replication (çok asıllı replikayon). Bürün
domain kontroller bilgisayarların directory bilgisini
güncelleyebildiği replikasyon. Windows 2000 Active
Directory replikasyonu bu şekilde çok asıllı bir
replikasyon işlemidir.

multi-tasking (çok-görevlilik). Bir çok uygulamanın
(programın) aynı anda çalıştırılması. Windows NT
öncelikli çok görevliliğe sahip bir işletim sistemidir.
Bkz. pre-emptive multitasking.

mutex. Mutual Exclusion Service.

mutual exclusion service. Bir komut sürecinde sadece bir
iş parçacığının (thread) çalışmasını sağlayan bir
yazılım tasarım tekniği.

named pipe. İşlemler arası iletişim mekanizması.

name resolution (ad çözümleme). Sayısal IP adresi
değerlerinin karşılığı olan domain adlarını bulmak ay da
tam tersi.

network (ağ). Birden çok bilgisayar ve çevre biriminin
ortak kullanımını sağlayan işletim biçimi.

network adapter (ağ kartı). Bilgisayarı kablo ile diğer
bilgisayara fiziksel olarak bağlanmasını sağlar.

network driver (ağ sürücüsü). Ağın içinde yer alan bir
sabit disk ya da dizin.

network printer (ağ yazıcısı). Ağ içine bütün
kullanıcılar tarafından kullanılabilen ortak yazıcı.

non-windows application (Windows dışı uygulamalar).
Bellek yönetimi sanal bellek vb. özelliklere sahip
olmayan ancak Windows ortamında çalışan programlar.

Normal Template (Normal Şablon). Normal Template (Normal
Şablon) herhangi bir belge için genel amaçlı bir
şablondur. Word'ü başlattığınızda ya da standart araç
çubuğundan New (Yeni) düğmesine bastığınızda Word
Normal şablona dayalı yeni ve boş bir belge yaratır.
Varsayılan belge biçimlendirmesini ya da içeriğini
değiştirmek için bu şablonu değiştirebilirsiniz.

object (nesne). Bir veri ya da masaüstünde herhangi bir
şey için kullanılan genel terim. Bir Active Directory
bileşeni. Kullanıcılar gruplar vb. Nesne temelli
ortamda bütün bileşenler birer nesne olarak yer alırlar.
Programlanırlar ya da yönetilirler.

Offline folder (çevrim dışı klasör). Çevrimiçi klasör
kullanımı teknolojisi ise Windows 2000'in tanıtımlarında
vurgulandığı gibi özellikle hareketli (tek başına ve
şirket ağına bağlı olarak notebook bilgisayar kullanan
kullanıcılar) kullanıcıların verilerini online ve
offline durumdayken kullanmalarını sağlar.

operator. Aritmetik ya da mantıksal işlemler yapmak için
kullanılan özel simgeler (karakterler).

open (açmak). Bir belgeyi ya da tabloyu yükleyerek
pencereye getirmek. Bir pencereyi aktif duruma getirmek.

page (sayfa). Bellekte belli bir kapasitedeki alan.

Paragraph Mark (Paragraf İmi) ((). Paragrafı bitirmek
için ENTER tuşuna bastığınızda Word'ün eklediği
yazıcıdan basılamaz () karakterdir. Paragraph Mark
(Paragraf İmi) sizin paragrafa uyguladığınız
biçimlendirmeyi de içerir. Standart araç çubuğundaki
düğme ile ekranda görünmesi sağlanır.

partition (bölüm). Sabit disk üzerinde ayrı bir bölüm.

password (parola / şifre). Kullanıcı için programa giriş
izni.

path (yol). Sürücü ve dosya adlarına ulaşmada kullanılan
terim.

peer-to-peer (eşler arası). Bilgisayarlar arasında
uygulama ve dosya paylaşımını sağlayan network şekli.

peripheral unit (çevre birimi). Bir bilgisayar
sisteminde ana bilgisayarın yanında yer alan yazıcı
modem vb. yan birimler.

permission (izin). Bir dizin dosya ya da bir aygıtla
ilgili olarak kullanıcılara verilen yetkiler.

parameter (parametre). Bir query ya da stored procedure
çalıştırıldığında kullanılan bir bilgi. Parametreler
sayesinde aynı query ya da stored procedure farklı
değerlerle birlikte birçok kez kullanılabilir.

physical name (fiziksel ad). Bir dosyanı yer aldığı yol
(path).

Plug-and-Play. Donanım birimlerinin otomatik olarak
tanınması ve yazılımların kuruluşlarının otomatik olarak
yapılmasını sağlayan donanım ve yazılım tasarım
teknolojisi.

port (çıkış). Bilgisayardan çıkış ve bir aygının
takıldığı bağlantı yerleri.

pre-emptive multitasking (öncelikli çok görevlilik).
Kullanıcıya en iyi şekilde yanıt vermeyi amaçlayan ve
buna göre işlemcinin kontrolünü programın aldığı işletim
biçimi.

primary domain controller (ana domain kontrol birimi).
Primary Domain Controller. NT Server'ın bir domain'inde
merkezi yönetim amaçlı kurulması. Ana domain kontrol
birimi kullanıcı veritabanına sahiptir. Domain
kullanıcılarının sisteme girişi ana kontrol birimi
üzerinden kontrol edilir.

primary partition (ana bölüm). Diskin işletim sistemi
tarafından işaretlenen bölümü Bir diskte maksimum dört
bölüm bulunur. Eğer ek bir bölüm varsa bu üç olur.

process (program). Çalışmakta olan bir uygulama
program.

program. Belli bir işlevi olan komut dizisi.

primary key (ana anahtar). PK. Bir tablo içindeki bir
satırı tek olarak (unique) tanımlayan kolon ya da
kolonlar bileşimi.

property (özellik). Bir nesnenin renk yer vb.
durumlarını açıklayan bilgileri.

protected mode (korumalı kip). Intel 386 mikroişlemcinin
bellek kontrolü yaparak adresleri giriş/çıkış
kapılarını fonksiyon çağırmalarını yönettiği bir
işletim biçimi. Bir uygulamanın korumalı kipte
çalışması; uygulamanın sanal bellek alanlarından
yararlanması anlamına gelir.

protocol (protokol). İki (yazılım) biriminin birbiriyle
iletişiminin tanımlanması. Ağ üzeride iki bilgisayarın
kullandığı dil.

publish (yayınlama). Verilerin replikasyon için
hazırlanması. Windows 2000 Server ve Internet
Information servisleri belgelerin Intranet ve Internet
ortamında yayınlanması sağlar. Windows 2000 yayınlama
için WebDAV (HTTP/1.1 için yeni bir ekleme) Microsoft
FrontPage Server Extensions ve FTP teknolojilerine
sahiptir.

query (sorgu). Tablolardaki saklı verilerin üzerine
kurulmuş sorgular. Sorgular tablolarda yer alan
verilerden istenilen verilerin seçilmesini sağlarlar.
recordset. Sorgu sonucunu içere nesne.

redirector (gönderici). İstemci tarafından bir dosya
istediğini kabul eden ve dosyayı ağ içinde istenilen
yere gönderen yazılım.

registry (sistem veritabanı). Sistem bilgilerinin yer
aldığı ve Windows NT tarafından kullanılan donanım ve
yazılım birimleri hakkında bilgi içeren veri tabanı.

real mode (gerçek kip). Uygulamaların bellekte tek
başına (global) olarak çalışması biçimi. Bkz.
Protected-mode.

relational database (ilişkisel veritabanı). Tabloların
aralarındaki ilişkiler temelinde kullanıldığı bir
veritabanı sistemi.

relationship (ilişki). İki tablonun ortak kolonları
arasındaki bağlantı.

remote proceduer call (uzak işlem çağrısı) . Dağıtılmış
uygulamaların network ortamındaki bilgisayarlarda
çalışmasını sağlayan mesaj-geçirme sistemi.

Replication (replikasyon). Verilerin çok sayıda
bilgisayar arasında senkronize edilmesi. Windows 2000
replikasyon işleminde Active Directory veritabanı domain
kontroller arasında kopyalanır.

Repository. Microsoft Repository. Automation nesnelerine
erişim sağlayan sistemi. Microsoft Repository TDS
paketlerinin saklanması için ilişkisel database
bileşenleri içerir.

resource (kaynak). Ağ üzerinden yararlanılabilen bir
nesne.

resource arbitrator (kaynak tanımlayıcı). Plug-and-Play
teknolojisinde donanım birimlerinin gereksim duydukları
kaynakları yöneten birim.

result set (sonuç seti). Bir SELECT deyim ile elde
edilen bilgiler.

rule (kural). Sütuna ne tür veri girişi yapılacağını
belirten tanımlamalar. Alfabetik veri girişi ya da
sıfırdan büyük veri girişi gibi.

revoke (izini almak). Verilmiş bir izini almak.

row (satır). Bir tabloda yer alan ve bir birim (kayıt)
olarak işlenen veriler.

rule (kural). Bir kolona ya da kullanıcı-tanımlı data
tipine bağlı olarak kullanılan ve veri girişini kontrol
eden tanımlamalar.

screen saver (ekran koruyucusu). Belli bir süre klavyeye
ya da fareye dokunulmadığı zaman aktif hale geçerek
ekranda bir resmin ya da şeklin hareket ettirilmesi.

script. Windows 2000 ortamında kod yazma. Windows 2000
Windows Script Host ile Visual Basic Scripting Edition
(VBScript) ya da Jscript ile yazılan scriptleri
destekler. Script çalıştırıldığında önce kendisini
script engine'e kaydeder. VBScript Visual Basic gibi
bir programlama dilir. Visual Basic Scripting Edition
(VBScript) olarak bilinir. Windows Script Host üzerinde
çalışır ve yönetim işlemleri için kullanılır. Notepad
gibi ortamlarda yazılan scriptler .vbs uzantılı olur ve
üzerine çift tıklanarak çalıştırılır.

scroll (kaydırma). Pencereye sığmayan belgenin
aşağı/yukarı ve sağa/sola kaydırılarak tamamının
görüntülenmesi.

scroll bar (kaydırma çubuğu). Pencerelerin sağında ve
altında bulunan ve üzerindeki oklar yardımıyla pencere
alanından büyük olan belgelerin görüntülenmesini
sağlayan araçlar.

schema (şema). Nesne kümesi. Windows 2000'de Active
Directory şeması nesne class bilgilerini içerir. Active
Directory şema bilgileri dinamik olarak güncellenir.

Section (Bölüm). İçinde belirli sayfa
biçimlendirmelerini ayarlayabileceğiniz belge
parçasıdır. Satır numaralandırma sütun sayısı üstbilgi
ve altbilgi gibi özellikleri belli bir metin alanı için
değiştirmek istediğinizde yeni bir Section (Bölüm)
yaratmanız gerekir. Siz Section (Bölüm) sonları
belirlemediğiniz sürece Word belgeyi tek bir Section
(Bölüm) olarak oluşturur.

security log (güvenlik defteri). Kullanıcıların Audit
düzenlemeleri temelinde güvenlik ile ilgili işlemlerin
takip edildiği kayıtlar.

server (hizmet birimi). Ağın yöneten ve ağ kaynaklarını
diğer bilgisayarlara (client) sunan ana bilgisayar.

server manager. Domain workgroup ve bilgisayarların
kontrolünü sağlayan program.

service (servis). Dosya ve aygıt paylaşımları için
gerekli hizmetleri yükleyen yazılımlar. Özel
fonksiyonları olan API'ler.

share (paylaşım). Kaynakların (dizin yazıcı vb)
network'ün kullanımına açılması.

shortcut (kısayol). Bir nesneye ulaşmanın alternatif
(kısa) yolu.

shortcut key (kısayol tuşu). Bir komut ya da işlemin
yerine getirilmesini sağlayan tuşlar.

site (site). Active Directory serverlarının yer aldığı
bir ağ ortamı. Active Directory tasarımında bir site
aralarında hızlı bir bağlantı olan bir TCP/IP subneti
anlamına gelir.

site link. Siteler arasındaki iletişimi temsil eden
nesne.

software (yazılım). Program işletim sistemi gibi
bilgisayarların çalışmasını sağlayan ve kullanıcıların
belli sorunlarını çözen elemanlar.

Source Document (Kaynak Dosya). Bir nesnenin geldiği ya
da bir uygulamanın nesneyi yaratmak için kullandığı
dosyadır. Bir kaynak dosyadaki bilgileri
değiştirdiğinizde nesnenin bağlı olduğu dosyada
bilgiler de otomatik olarak güncellenir.

status bar (durum çubuğu). Genellikle pencerelerin en
alt satırında bulunan ve o anki duruma ilişkin bilgileri
içeren alan.

stored procedure. Transact-SQL dilinde ve SQL Server'da
komut satırlarından kullanılmak üzere hazırlanmış
deyimler.

subdirectory (altdizin). Bir dizinin içinde yer alan
dizin.

subnet (alt network). Birbiriyle doğrudan iletişim
kurabilen bilgisayarlardan oluşan bir yerel bilgisayar
ağı.

synchronize (zaman uyumlaştırma). Domain veritabanının
diğer domain kontrol birimlerine çoğaltılması.

system partition (sistem bölümü). NT'nin yüklenmesi için
donanıma özel dosyaları içeren disk bölümü.

taskbar (görev çubuğu). Açılmış (aktifleştirilmiş)
uygulamaları gösteren alan.

text file (metin dosya). Sayıları ve karakter bilgileri
içeren bir ASCII dosya.

thread (iş parçacığı). Bir programın işletilebilir bir
parçası.

title bar (başlık çubuğu). Pencerelerin en üstünde ve
pencere uygulamasının adını yazılı olduğu satır.

transaction (işlem bilgisi). Bir grup olarak bir işlemi
yerine getiren database işlemleri.

transaction log. Değişikliklerin kayıtlarının yapıldığı
database dosyası. Transaction log dosyası otomatik
kurtarma işlemi için kullanılır.

tree (ağaç). Hiyerarşik gösterim biçimi. Sabit diskte
yer alan dizinlerin hiyeyarşik biçime (iç içe)
gösterilmesi.

trigger (tetikleyici). Bir tabloya belli bir değer
girildiğinde işletilecek deyimlerini kapsar. Örneğin bir
fatura kaydının girilmesi sonucunda stok ve cari hesap
güncellemelerinin yapılaması gibi.

Unicode. Harfler rakamlar ve simgelerden oluşan ve
65000 olası değer alabilen karakter seti.

user account (kullanıcı kaydı). Kullanıcı hakkında bütün
bilgileri içeren kayıt. Kullanıcının adı parolası vb
bilgileri içerir.

user profile (kullanıcı profil dosyası). Kullanıcı
temelli ortam bilgilerini içeren dosya.

view (görünüm). Bir ya da daha çok tablodan gelen
verilerin görünümü.

virtual address space (sanal adres alanı). Belli bir iş
parçacığına (thread) atanan toplam bellek alanını
gösteren adres toplamı.

virtual machine (sanal makina). İşletim sistemi
tarafından yaratılan bir ortamdır. Sanal makine
bilgisayarın tüm işlevlerini (bellek işlemci) benzetir.

virtual machine manager (sanal makine yöneticisi).
İşletim sistemi kaynaklarının atanmasını ve
yönetilmesini yöneten sistem.

virtual memory (sanal bellek). Ana bellek alanının yanı
sıra sabit disk alanın belli bir kısmının ana bellek
alanı gibi kullanılması.

wall paper (duvar kağıdı). Masaüstünde artalanın deseni.

web browser (web tarayıcı). Web server üzerindeki web
sayfalarını tarayan (arayan ve bulan) program. Örneğin
Internet Explorer.

window (pencere). Bir uygulamanın yer aldığı sınırlı
alan. Windows'ta her uygulama bir pencere ile yer alır.

volume. Bir ya da daha çok disk bölümünden (partition)
oluşan bir birim disk alanı.

word processing (sözcük işlem). Metin yazma düzenleme
ve kağıda baskı işlemlerini yapan programlara verilen
ad.

workgroup. Aralarında bağlantı bulunan ve kaynak
paylaşımının mümkün olduğu bir grup bilgisayar.

zone (alan) . DNS veritabanında DNS ağacının bitişik
olan bir kısmıdır. Zon kendi içinde yer alan kaynakların
kayıtlarını (resource records) tutar.

zone transfer (zon transferi). DNS serverların
verilerini uyumlaştırma işlemi.

Konu: Geri: Bilgisayar Ansiklopedisi Salı Mart 16, 2010 6:14 pm

Kısa Adlar

ADO ActiveX Data Objecs. Microsoft'un bütün verilere
erişimde geliştirmiş olduğu bir üst düzey arabirimdir.
ADO verilere hızlı biçimde erişim sağlar. Uç database
uygulamaları (front-end) ve client/server database
uygulamaları geliştirmek için kullanılır.

AEP . Asynchronous Event Package (Zaman uyumsuz olay
paketi). Bir olayın oluşumunu bir alt düzeye bildiren ve
dosyalama sisteminde kullanılan bir veri yapısı.

ANSI (American National Standards Institute). Bilgisayar
dünyasında standartlarını belirleyen örgüt. ANSI.
American National Standards Instute. ANSI karakter seti;
8-bitlik bir karakter seti sağlar. 0-255 arasında toplam
256 karakteri temsil eder. İlk 128 karakter alfabetik
karakterleri ikinci 128 karakter ise özel karakterleri
temsil eder.

API. Application Programming Interface (Uygulama
Programı Arabirimi). İşletim sistemi tarafından uygulama
programına sunulan fonksiyonlar kütüphanesi.

ASCII. American Standard Cod for Information
Interchange. metin (text) karakterlerin temsili için
geliştirilmiş bir kodlama yöntemi. 256 tane tanımlı
karakterden oluşan dosya tipi.

BIND. Berkeley Internet Name Domain. UNIX işletim
sistemlerideki Domain Name System (DNS) standardı.

BIOS. Basic Input and Output System. Bir sistemin en alt
düzey düzenlemelerin (saat görüntü sabit disk vb.)
yapan program.

BDC. Backup Domain Controller. NT Server'ın ana domain
kontrol biriminin yedeği olarak kurulduğu bilgisayar.
Domain ana kontrol biriminde yer alan kullanıcı
veritabanını yedeğini zaman uyumlu olarak taşır.
Kullanıcılar BDC'ye logon olabilirler.

CDFS. CD-ROM dosyalama sistemi.

COM. Component Object Model. Kod birimlerinin birbirini
çağırması ile ilgili Windows'un bileşenler teknolojisi.

DBCC. Database Consistency Checker. Bir database'in
mantıksal ve fiziksel tutarlılığını kontrol etmek için
kullanılan bir deyim.

DBMS. Database Management System. Verilerin saklandığı
üzerinde işlemlerin yapıldığı bir dosya saklama sistemi.

DCL. Data Control Language. Database nesneleri
üzerindeki izinleri düzenlemeyi sağlayan SQL deyimleri.

DDE. Dynamic Data Exchange (Dinamik Veri Alışverişi).
İki uygulama (program) arasında veri alışverişi.
Örneğin: ACCESS'in bir EXCEL tablosunu doğrudan kendi
içine alabilmesi.

DDL. Data Definition Language. Bir database yapısını
modellemek için kullanılan SQL deyimleri. DDL ile uzak
database'ler yaratılır değiştirilir ve silinebilirler.

Dfs. Distributed File System. Windows 2000'de şirket
içinde paylaşılan dizinlerin merkezi olarak
yönetilmesini sağlayan yeni bir disk yönetim aracı.

DLL. Dynamic Link Library. Çalışma zamanında kullanılan
fonksiyon kütüphanesi.

DML. Data Manipulation Language. Bir veritanına erişim
ve işlem yapmak için kullanılan dil.

DNS. Domain Name System. Domain adlarının karşılığın IP
adresini bulmayı sağlayan bir servis. Örneğin sirket.com
domain adına karşılık 151.122.12.1 IP adresinin
çözülmesini sağlar.

DOS. Disk Operating System (Disk İşletim Sistemi).
Kişisel bilgisayarların işletim sistemini ifade eder.
Genellikle MS-DOS ya da diğer firmaların kişisel
bilgisayar işletim sistemleri için kullanılır.

DSN. Data Source Name. Bir ODBC veritabanının adı.

EGA. Enhanced Graphics Adapter. Görüntü kartı
teknolojisi. (Windows 95 'te desteklenmiyor).

EISA. Extended Industry Standard Architecture. 32-bit
veri yolunu ve otomatik tanımayı destekleyen bir veri
yolu tasarımı.

FAT. File Al¤¤¤¤¤¤¤¤ Table. MS-DOS dosyalama sistemi.

GDI. Graphical Device Interface. Windows'un çizim renk
gibi grafik fonksiyonlarını düzenleyen ve DLL'lerden
oluşan özel program kütüphanesi.

GUI. Graphical User Interface. Kullanıcı ile işletim
sistemi arasındaki arabirim.

GUID. Globally unique identifier . Tek olarak üretilen
16-bayt bir değer. Zamanı ve bir sıra numarasını içerir
ve belli bir aygıtı ya da nesneyi tanımlamak için
kullanılır.

HAL. Hardware Abstraction Layer. NT işletim sistemini
(çekirdeğini) diğer sürücülerden korumak için
geliştirilmiş bir katman yazılım.

HTML (Hyper Text Markup Language). ise bir işaretleme
dilidir. Web dokümanları HTML dili ile yazılırlar.

HTTP (HyperText Transport Protocol). HTML dokümanlarının
taşınmasını ve gösterimini sağlayan protokol.

IFS. Installable File System. Windows 95 ve Windows NT
tarafından desteklenen dosyalama sistemi. Windows 95
yüklenebilir dosyalama sisteminin dinamik olarak
kullanılmasını sağlar.

IPX/SPX. Novell firmasının ağ protokolü.

IRQ. Interrupt Request Level. İşlemcinin donanım
birimlerine ayırdığı servis numaraları (1-15).

ISA. Industry Standard Architecture. IBM PC AT uyumlu
bilgisayarların ortak mimarisi.

ISO. International Standards Organizations. Veri
iletişimi standartlarını belirleyen örgüt.

ISP. (Internet Service Provider). Internet Servis
Sağlayıcı kuruluş. Çok sayıda yerel kullanıcıya Internet
hizmeti veren özel kuruluşlar.

LAN. Local Area Network. Sınırlı sayıda bilgisayardan
oluşan yerel bilgisayar ağı.

LRU. Least Recently Used Technique. Kullanılan
bilgilerin en eskisinin bellekte tutulması ile ilgili
bir bellek yönetim tekniği.

MAC. Media Access Control. Network kartının Ethernet
adresi.

MAPI. Messaging API. (Bkz. API). Uygulamaların
mesaj-ilişkili olarak iletişim kurmalarını sağlayan
kütüphane.

MDI. Multiple Document Interface (Çok Dokümanlı
Arabirim). Bir uygulamanın çok sayıda dokümanla birlikte
çalışabilmesi tekniği.

MIDI. Musical Instrumental Digital Interface (Müzikal
Enstrümantel Sayısal Arabirim). Müzik aletleri ile
bilgisayar arasında iletişimde kullanılan standart
yöntem.

Mutex. Mutual Exclusion Service. Bir komut sürecinde
sadece bir işlemin (thread) çalışmasını sağlayan bir
yazılım tasarım tekniği.

NDIS. Network Driver Interface Specification. Ağdaki
iletişimi sağlayan yazılımın özellikleri.

NETBEUI. NetBIOS Extended User Interface. Microsoft
ağlarında kullanılan bir protokol.

NTFS. New Technology File System. NT işletim sisteminde
kullanıcı ve dosya bazında güvenlik tanımlamalarının
yapıldığı dosya sistemi.

ODBC. Open Data Base Connectivity (Açık Veri Tabanı
Bağlanabilirliği). Bir veri tabanı ile onu kullanan
programlar arasında kalan standart bir katmandır. Bu
standart sayesinde programlar diğer veri tabanlarıyla
ilişki kurabilirler.

OLAP. Online Analytical Processing. Karar destek
sistemlerini tasarlamak için kullanılan bir database
yönetim sistemi.

OLE. Object Linking and Embedding (Nesne Bağlama ve
Gömme). Bir programdan diğerine ses grafik ya da metin
parçası olan bir nesnenin aktarımı. Nesnenin taşınması
iki yöntemle olur. Nesne bağlanırsa o nesne kaynağı ile
her zaman bağlantılı olur. Nesne gömülürse asıl kaynağı
olan bağlantısı kopar. Nesne tümüyle yeni uygulamanın
malı olur.

OLE DB. Verilere erişim sağlayan bir COM ortamı. OLE DB
Provider ile oluşturulan OLE DB arabirimi aracılığıyla
client uygulamalar server üzerindeki verilere erişirler.

OLTP. Online Transaction Processing. Uçlarda aynı anca
çok sayıda işlemin (transaction) yapıldığı veritabanı
uygulamaları. Özellikle ticari alanlarda kullanılır.

PCI. Peripheral Component Interconnect. 32-bit ve 64-bit
olarak kullanılabilen ve özellikle görüntü birimleri
için tasarlanmış veri yolu.

PCMCIA. Personal Computer Memory Card International
Association. Özellikle eklenen kartlar için kullanılan
özel bir veri yolu.

PDC. Primary Domain Controller. NT Server'ın bir
domain'inde merkezi yönetim amaçlı kurulması. Ana domain
kontrol birimi kullanıcı veritabanına sahiptir. Domain
kullanıcılarının sisteme girişi ana kontrol birimi
üzerinden kontrol edilir.

PIF. Program Information File (Program Bilgi Dosyası).
Windows dışı bir uygulamanın Windows'ta çalışmasını
denetleyen özel bir dosya.

PPP. Point-to-Point Protocol. RAS iletişimde kullanılan
bir protokoldür. TCP/IP IPX NetBEUI AppleTalk gibi
çok sayıda protokolü destekler.

PPTP. Point-to-Point Protocol. Internet üzerinden RAS
server'a erişimi sağlayan protokoldür.

RAM. Random Access Memory (Rastgele Erişimli Bellek).
Bilgi ve programların geçici olarak saklandığı ve
işlediği bilgisayarın ana belleği.

RAS. Remote Network Access. Telefonla iletişimi sağlayan
fonksiyonlar.

RDBMS. Relational Database Management System. İlişkisel
olarak kurulmuş bir veritabanı yönetim sistemi.

RNA. Remote Network Access. Uzak kaynaklara ağ üzerinden
erişim.

RPC. Remote Procedure Call. Bir fonksiyon aracılığı ile
ağ üzerindeki programın çalıştırılması tekniği.

SAM. Security Accounts Manager. Kullanıcıcı veritabanını
ve uygulama programı arabirimi sağlayan bir alt sistem.

SCSI. Small Computer System Interface. Endüstri
standardı bir veri yolu teknolojisi.

SLIP. ¤¤¤¤¤¤ Line Internet Protocol. Seri hatlar
üzerinde TCP/IP ile kullanılan bir protokoldür.
Internet'e bağlanmak için kullanılır.

SMP. Symmetric Multiprocessing. İşletim sistemi kodunun
boş bir işlemci üzerinde çalışmasına izin veren işletim
biçimi.

SQL. Structured Query Language (Yapısal Sorgu Dili).
Veri tabanlarını sorgulamak için geliştirilmiş standart
bir dil.

TAPI. Telephony API. Telefonla iletişim için program
kütüphanesi.

TCP/IP. Transmission Control Protocol/Internet Protocol.
Büyük ağlarda kullanılan bir protokol. Windows 95 ve
Windows NT tarafından kullanılır.

UNC. Universal Naming Convention). \\ ile başlayarak
dosyaların belirtmek için kullanılan tam yol.

UPS. Bilgisayara kesintisiz güç sağlayan bir donanım.

URL. Uniform Resource Locator. Internet adresileri.
Örneğin; [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet
Protocol). İletişim protokolü. Özellikle farklı tipteki
bilgisayar arasında iletişim kurmayı sağlar.

VBA. Visual Basic Applications. Microsoft Access ve
diğer uygulamalar tarafından kullanılan Visual Basic
programlama dilini gösterir.

VESA. Video Electronics Standard Association. Bir tür
yerel yol (Local bus) mimarisi.

VGA. Video Graphics Array. Yaygın kullanılan görüntü
sistemi. 640X480 çözüünürlüğe ve 16 renge sahiptir. SVGA
(Süper VGA) ise 1024X768 çözünürlüğe sahiptir. Grafik
kartının belleğine göre 16 milyona kadar görüntü sağlar.
Windows 95 için varsayılan görüntü tipi.

VM. Virtual Machine. İşletim sistemi tarafından
yaratılan bir ortamdır. Sanal makina bilgisayarın tüm
işlevlerini (bellek işlemci) benzetir. Bütün Windows 95
uygulamaları bir sanal makina olarak çalıştırılırlar.

VxD. Herhangi bir sanal sürücü. 32-bir korumalı kipte
çalışan (protected mode) sürücüler.

WAN. Wide Area Network. Geniş alanlarda kurulu network.
Bir ya da çok alt networklerden oluşan büyük bilgisayar
ağı.

WSH. Herhangi bir programlama dilinden bağımsız 32-bit
bir Windows platformudur. Microsoft WHS içinde hem
Visual Basic Scripting Edition (VBScript) hem de
JScript için scripting ile programlama desteği verir.

WOSA. Windows Open Systems Architecture (Windows Açık
Sistemler Mimarisi). Windows'un açık sistemler özelliği
için geliştirilen standartlar.

WYSIWYG. What You See Is What You Get. Ekranda ne
görülürse yazıcıdan aynen çıkacaktır. Windows bu olanağı
destekler.

Konu: Geri: Bilgisayar Ansiklopedisi Salı Mart 16, 2010 6:15 pm

GOOGLE SERVİSLERİNİ TANIYALIM
ALERTS:Arama metinlerine ait güncel
sonuçları e-posta adresinize gönderir.
ANSWERS:Merak ettiğiniz bir sorunun cevabını
öğrenmek için kullanılanücretli bir
servistir.(ilk defa kullanıyorum pahalı
olabilir) CATALOGS:Eskiden posta adreslerine
gönderilen ürün katologlarını kategorize edilmiş
bir biçmde listeler. DIRECTORY:İnternet
üzerindeki wep sitelerini konularına göre
sınıflandırır ve klasör düzenin de listeler.
FROOGLE:İnternet üzerindeki alışveriş
sitelerinde satılan ürünler içirisinde arama
yapmamızı sağlar. GROUPS:Haber gruplarını takip
etmemize ve bu gruplar içerisin de arama
yapmamıza yardımcı olur. IMAGES:Wep
sayfalanrında kullanılan grafik dosyalarında
arama yapmamızı sağlar.
GOOGLE LABS:Google tarafından geliştirilen en
yeni teknolojileri meraklı ineternet
kulanıcılaına tanıtır. GOOGLE LOCAL:Henüz
geliştirilmekte olan bu servisistedğiniz bir
yerdeki belirli mekâları arar. GOOGLE
SCHOLAR:Akademik amaçlı araştırmalarınızda
kullana bileceğiniz materyalleri ineternetde
arar. NEWS SEARCH:En güncen ahber leri
katogarize biçimde listeler ve haberler
içerisinde arama yapmamızı sağlar. SPECIAL
SEARCHES:Genel bir arama yapmak yerine bilirli
bir alanda özelleşmiş aramalar yapmanızı sağlar.
UNİVERSITY SEARCH:Sadece seçtiğiniz bi
üniversitenin veb sitesi içerisinde arama yapar.

Konu: Geri: Bilgisayar Ansiklopedisi Salı Mart 16, 2010 6:15 pm

Bilgisayarcıların sıkça kullandığı kısaltmalar :

(pcnet forumundan alınmıştır)

ACPI - "Advanced Configuration and Power Interface" - PC' lerde yeni nesil DOS tabanlı güç idaresi için yazılmış yazılım. ACPI eski Intel APM (Advanced Power Management) yazılımının yerine geçmiştir. ACPI sadece bilgisayar aktif değilken zaman ayarlamalarını yapmaktan öte güç kullanımını dinamik olarak gösterir ve gücü bağlantılı olarak kullanır. ACPI kontrolü PC' nizin BIOS' undadır. "eysipiay" diye okunur.

Active matrix display - Bugünün çoğu laptop - dizüstü bilgisayarlarının ekranı böyledir.Actif matriks teknolojisinin "pasif matriks" den farkı ekranın kendisini daha sık bir şekilde tazelemesidir. Böylece resim kalitesi ve bakış açıları artar. Bazen TFT ("thin film transfer") ince film transferi olarak da anılır.

Adapter Card - PC ana kartı üzerine takılan elektronik kartların genel ismi. Bu sayede bilgisayar çevre birimleri ile bilgi alış verişinde bulunur. Network interface card (NIC) bunun bir çeşididir.

ADSL - Asymmetric Digital Subscriber Line - Tek yönlü yüksek hızlı sinyal transferi deyimidir. Asimetrik oluşu sinyal alırken hızlı verirken yavaş oluşundandır. Bu hız kullanıcının merkeze olan uzaklığı ile değişebileceği gibi 6 Mbps kadar yüksek veya 128 Kbps kadar düşük olabilir. "eydiesel" diye okunur.

AGP - "Accelerated Graphics Port" - Intel tarafından imal edilmiş nisbeten yeni grafik çıkışıdır. 3 boyutlu grafikleri daha iyi gösterir. AGP 528 MB/saniye hızı ile data transfer edebilir. Mukayese edersek PCI (Peripheral Component Interconnect) çıkışları 132 MB/saniye hızını aşamazlar. AGP' nin büyük bant genişliği oyunların ve 3 boyutlu grafik çalışmalarının daha gerçekçi olmasını sağlar. Bunun yanında dataları kendi hafızasında değil sistem hafızasında tuttuğu için performans düşer. "eycipi" diye okunur.

Alpha Channel - Bilgisayar grafiklerinde her pikselin şeffaflık için ayrılmış parçasına verilen addır. 32-bit grafik sistemleri 4 kanallıdır. Kırmızı Yeşil ve Mavi (RGB) için üçü kullanılırken 1 tanesi 8-bit alfa kanalı için ayrılmıştır. Alfa kanalı gerçekte bir maskedir. İki ayrı rengin üst üste gelmesi halinde öndekinin alması gereken renge göre bir üçüncü renk belirler.

AMR - "Audio Modem Riser" - Anakartların analog giriş çıkışları için Intel tarafından bulunmuş bir uygulamasıdır. AMR kartı ana kartlardaki analog giriş çıkışları kaldırır. Böylece anakart imalatçıları FCC veya beynelmilel telekom sertifikalarına ihtiyaç duymazlar. Bu da ucuzlamayı getirir. "eyemar" diye okunur.

AMPS - "Advanced Mobile Phone Service" - Analog hücresel telefon standartları 1983 yılında AT&T tarafından tanıtılmıştır.. AMPS telefonları 800 ila 900 Megahertz (MHz) kanalında yayın yapar. "cell" denilmesinin sebebi radyo yayıcılarının cell adı verilen bu uzay bölümüne yayın yapmasındandır. "eyempies" diye okunur.

API - "Application Program Interface" - İşletim sistemi sürücü arabirimleri ve yazılımlar arasındaki muhaberatı sağlayan yazılım serilerine verilen isim. Yazılım bloklarından oluşan bina yapmaya benzetilmiştir. Bazen "Application Programming Interface." olarak da anılır. "eypiay" diye okunur.

ASP - "Application Service Provider" - Küçük işletmelerin programlarını ücret karşılığı kullanıma sunan ve hardiskinin bir bölümünü kiraya veren web sitesi. Onlar olmasa lokal network olmazdı. "eyespi" diye okunur.

ASP - "Active Server Pages" - WEB' de servis sağlayıcının sağladığı uygulama imkanıdır. Dinamik olarak HTML sayfaları üretir. ASP sayfası TML sayfasıdır. Fakat bağlanan için yazılım ve HTML oluşturur. 'server-side scripting' sunucu tarafında çalışan yazılım adı da verilen Javascript veya VBScript kullanılarak yapılır. "eyespi" diye okunur.

ATA - "Advanced Technology Attachment" -Harddiski kullanma hakkını harddiskin kendisine veren genel disk sürücü arayüzüdür. ATA versiyonlarının birkaçı 33 MBps ATA-33 66 MBps ATA-66 sayılabilir.

Athlon - AMD firmasının Intel' in Pentium III' ü ile rekabet etmek için çıkardığı merkezi işlemcilerine verilen ad. K7 olarak da anılır. PC World' ün Eylül 99 baskısında 600MHz Athlon 600MHz PIII' den % 9 daha hızlı denmiştir. Grafik testlerinde Athlon üç boyutlu modellemede % 21daha hızlı bulunmuştur. Mukayese için AMD Athlon sayfasına bakabilirsiniz..

AWG - "American Wire Gauge" Kablodaki tel kullanımı için bir standarttır. Sayı azaldıkça çap artar. "eyvici" diye okunur.

Backplane -Başka bir baskılı devrenin kendisine takılması için üzerinde soket bulunan baskılı devrelere bu ad verilir. Çoğu bilgisayarın ana kartı böyledir. Üzerinde PCI ISA AGP veya RAM soketleri bulunur. Bu yüzden "motherboard" anakart diye anılır. Üzerine ekran kartı network kartı RAM modem gibi başka kartlar takılır.

Bandwidth - Band genişliği belli bir zaman biriminde internette gönderilen data miktarına denir. Genellikle birimi "bits per second" (bps) "kilobits per second" (Kbps) or "megabits per second" (Mbps) olarak kullanılır.

BIOS - "Basic Input/Output System" - BIOS PC' lerdeki ilk yazılımdır. PC ilk bilgileri buradan alır. Kontrol sürücüleri klavye ekran mouse seri portlar vs. BIOS donanım ile işletim sistemi arasında köprü vazifesi görür. BIOS ROM çipinde saklı kalır. (RAM' de değil) böylece bilgisayar BOOT eder yani açılır. "bayos" diye okunur.

Bluetooth - Kısa mesafeli kablosuz iletişim için açık standarttır. mobil telefonlar bilgisayar ve PDA üreticileri tarafından ortaklaşa üretilmiştir. Bu sayede bu standardı destekleyen tüm aletler birbiri ile iletişim kurar. Daha fazla bilgi için Bluetooth web sitesine bakınız.

BNC - Anten kablosuna benzeyen koaksiyel kablolar ile bilgisayarları birbirine bağlarken kullanılan konektör. Taktıktan sonra döndürerek kilitlenir. "biensi" diye okunur.

Bridge - İki veya daha fazla bilgisayarı router gibi birbirine bağlayarak data aktaran iletişim aracıdır. Data paketlerini okur ve filtre eder.IP adresi istemez ve yayın trafiğini atlar. "Briç" diye okunur.

Broadband - Bir tek ses kanalından yani modüle edilmiş frekansı taşıyan taşıyıcı dalgadan daha geniş bir banda sahip taransmisyon kanalı veya medyasıdır. Aynı anda ses data görüntü gibi farklı servisleri şebeke ortamında dağıtır. Kablo yayın böyledir.

Browser-safe colors - Mac ve PC' lerin her ikisinde birden kullanılan 256 renklik renk paletinin 216 sından meydana gelen bir renk paletidir. Her iki platformda da görülmesini istediğiniz web sayfalarında bu sistemi kullanmalısınız.

Bus -Bilgisayar mimarisinde bir elemandan diğerine bilgi taşıyan bölümdür. Genellikle birden fazla komponent takılır. Hafızanın bir kısmında buna takılan kartların adresleri tutulur. "Bas" diye okunur.

Cache - Bir çeşit kayıt hızlandırma şeklidir. Bunun için ana hafıza kullanılırsa "memory caching" sabit disk kullanılırsa "disk caching" adını alır. Hafızada yapılanı diğer programlar tarafından da tekrar tekrar kullanıldığı için çok hızlıdır. Bazen bu amaçla ayrı bir hafıza birimi kullanılır. Buna "Cache Memory" denir. Bu daha hızlı olur. "Level 2 (L2) cache" işlemci ile DRAM arasına yerleştirilmiş ve bugünkü bilgisayarların demirbaşı olmuştur. "Keş" diye okunur.

CDPD - "Cellular Digital Packet Data" - Radio frequency (RF) radyo dalgaları ile çalışan kablosuz bir iletişim servisidir. Data paketlerini cep telefonu hattından gönderir. 19.2 kbps hızına kadar çıkabilir. CDPD paketleri konuşmalardaki duraksamalarda gönderilir. Bu hizmet Amerika' da 65 şehirde verildiği halde Türkiye' nin her yerinde vardır. "sidipidi" diye okunur.

Circuit-Switched Cellular - Eski analog telefon şebekesinin kullanıldığı bir sistemdir. Amerika' da bile CDPD için geliştirilme yapılmamıştır ancak ülkemizde son sistem santrallarla kullanılabilmektedir.

CLEC - "Competitive Local Exchange Carrier" - Bir telekom şirketi çeşididir. CLEC' ler kablo ISP GSM hizmetleri verirler. "silek" diye okunur.

Koaksiyel Kablo - Ortada ayrı bakır teller dışında ise manyetik alanlara kalkan olabilecek şekilde çevrelenmiş ve sarılmış bakır teller olan bir kablo şeklidir. Genellikle anten kablosu veya telsiz kablosu olarak satılır. Dıştaki tel genellikle topraklanır. Her iki tel grubu da aynı eksen üzerindedir. Bu nedenle koaksiyel diye anılır. 10-Base2 Ethernet kullanımında kablo TV gibi bazı RF uygulamalarında bu kablo kullanılır. Bu kabloların karakteristik bir empedansı vardır. (genellikle 47 ohm) Kablo üzerinde bu omaj yanında RG yazar. Bu "Radio Guide" ın kısaltılmışıdır. Bunun yanında rakamla belirtilen kablo tipi ve "/U" yazar. RG-6/U 75-ohmluk bir anten kablosudur. RG-59/U ise 75-ohmluk video kablosudur. RG-58 de 50 ohmluk bilgisayar şebeke kablosudur.

CompactFlash - Bir çeşit ön hafızadır. I & II PC-Kartlarındaki soketlerde adaptörle kullanılır. kendi üstünde kontrolörü olduğu için kamera ve PDA cihazlarında yükü azaltmak için kullanılır. 2MB ile 64MB arasında çeşitleri vardır.

CMS - Cable Management System Kablo sistemlerini düzenlemek için kullanılan cihazların genel ismidir. "siemes" diye okunur.

CPE - Customer Premise Equipment - Kullanıcı tarafındaki iletişim cihazlarının genel ismidirSL servisleri için CPE' lere "modem" deriz. "sipii" diye okunur.

Cross-over Cable - Çapraz bağlantı ile data alış verişi yaparak Hub kullanılmadan bilgisayarları birbirine bağlayan kabloya denir.

CSMA/CD - Carrier Sense Multiple Access / Collision Detect. Bu data aktarım tekniği şu şekilde çalışır. Cihaz data paketini göndermeden evvel başka bir cihazın data göndermekte olup olmadığını kontrol eder. Hat boş ise paketi gönderir. Meşgul ise bekler. İki cihaz aynı anda başlarsa bu çakışmayı hisseder ve her iki cihaz da rastgele bir zaman için bekler. Bekleme zamanı kısa olan önce gönderir diğeri ise beklemeye devam eder. Ethernet kartlarının çalışma sistemi böyledir..

DEMARC - Bir döngünün veya devrenin sorumluluk alanını balirleyen bir sınır taşıdır. "dimark" diye okunur.

Dedicated Line - Kullanıcının kesinisiz olarak hizmetinde olan hatta verilen isimdir..

DIP switches - "Dual Inline Package" switches - Anakart veya diğer kartlarda bulunabilen minik anahtarcıklardır. On ve off pozisyonları vardır. Böylece kartlar ayarlanır. "dipsviç" diye okunur.

Downstream/Upstream - Downstream kaynaktan aşağı data akışını; Upstream de kaynağa doğru data akışını gösterir. Internet service provider (ISP) ' den kullanıcıya olan data akışına Downstream denir.

DRDRAM - "Direct RAMbus Dynamic Random Access Memory" - RAM teknolojisinin son halidir. DRDRAM SDRAM' ın yaklaşık üçde biri kadar güç çeker. Saat hızı 800MHz' e kadar çıkabilir ve 4 paralel RAM takılmasına izin vererek çoklu kanal çalışabilir. Data yolu SDRAM' ın iki katı genişliktedir. (bir byte yerine iki byte kullanır) "diardrem" diye okunur.

DSP - "Digital Signal Processor" - Analog sinyalleri dijital sinyallere dönüştüren işlemcilere verilen genel addır. Ses ve görüntü sıkıştırmasında sesin işlenmesinde modemlerde işitme yardımında sismik algılayıcılarda ve hızlı çevirici ve filtreleyicilerde kullanılır. "diespi" diye okunur.

DVD - "Digital Video (or Verastile) Disc" - 4.7GB ile 17GB arasında multimedya data transferi sağlayabilen CD-ROM-benzeri teknolojinin geliştirilmişidir. DVD CD-ROM' ları destekler ve çoğu DVD sürücüleri şarkı CD' lerini ve CD-ROM' ları çalıştırır. DVD' nin son şekli olan DVD-2 (veya DVDII) CD-R (Recordable) ve CD-RW (Re-Writable) diskleri de çalıştırır. "dividi" diye okunur.

EIDE - "Enhanced Integrated Device Electronics" - Harddisk kontrol kartını kendi üzerinde bulunduran bir çeşit ATA disk sürücüsü standardıdır. Eski IDE standardına ek olarak 30-40 GB gibi yüksek kapazitelerde hızlı erişim zamanı ve "burst" transfer (bir seferde büyük data paketi) sağlar. "iaydii" diye okunur.

Ethernet - Yerel iletişim şebekesi -local area network (LAN) 1976 yılında Xerox tarafından geliştirilmiştir. En meşhur Ethernet bağlantıları 10Base-T (saniyede 10 megabit data transferi) ve 100Base-T (100Mbps) çoğunlukla sarımlı çift kablo ile bağlanırlar. Koaksiyel ve fiber-optik kablo bağlantısı da yapılabilir.

Firewall - Başkalarının özel datalarımıza ulaşamaması için kullanılan programlara denir. Bir çeşit güvenlik politikasıdır. Bir intranet bağlantısının internete açılmasında internettekilerin intranete ulaşmasını engeller. "fayrvol" diye okunur.

FOIRL - Fiber Optic Inter-Repeater Link Fiber optik bağlantıların içsel tekrarlayıcısı.

¤¤¤¤-Duplex - Aynı zamanda her iki istikamette de data transferi olabilen ortamlardır ve band genişliğinin % 100' ünü kullanır.

Half-Duplex - Sadece tek istikamette data transferi olabilen ortamlardır ve band genişliğinin % 50' sini kullanır.

Hub - Genellikle ethernetlerle birlikte kullanılır. Tüm bilgisayarlardan ayrı ayrı gelen kabloların üzerine bağlandığı cihazdır. Hub gelen sinyalleri gereken yerlere tekrar transfer eder. Bir hub 8' lik 16' lık veya 32' lik olduğu gibi birden fazla hub birbirine bağlanarak şebekedeki bilgisayar sayısı arttırılabilir.Bu durumda hub' lar arasında çapraz bağlantı kablosu kullanılır. Eğer 'MDI' portu varsa gerek kalmaz. "hab" diye okunur.

Horizontal Cable - Duvardaki prizden telefona veya bilgisayara bağlantı yapılan kabloya verilen addır. Hub veya PBX' i ¤¤¤¤¤ panele bağlarken kullanılan kabloya da bu isim verilir.

HVAC - Heating Ventilating and Air Conditioning systems. Isıtma havalandırma ve soğutma sistemleri.

IDC - Insulation Displacement Connector. RJ konektörlerinde olduğu gibi monte ederken kabloyu sıyırarak bağlantıyı sağlayan konektörlerin genel adıdır."aydisi" diye okunur.

ISDN - Integrated Services Digital Network - Telefon şirketi tarafından sağlanan dijital şebeke sistemidir. "ayesdien" diye okunur. ISDN hatları iki adet 'B' kanalı ve bir adet 'D' kanalından oluşur:
B Kanalı = Bearer Channel 64kbps. Dataları bu kanal taşır.
D Kanalı = Data Channel 16kbs. Sinyal bilgisini taşıyan kanaldır. ISDN şebekesinin bağlanmasına veya bağlanmamasına karar verir.

Kbps - Kilobits per second - Data transfer hızını veya bant genişliğini gösteren bir birimdir. Her bit 8 byte ettiğinden cps - character per second ile karşılaştırıldığında 8 kat fazla gösterir ki yanıltıcıdır. Bir saniyede gönderilen her 1000 bit demektir.

MAC Address - Media Access Control Address - Genellikle hexadecimal yani 16 tabanlı olarak gösterilen şebekeye bağlı her bilgisayara ayrı olarak verilmiş 32 bitlik bir sayı ile ifade edilir. Bu sayı o cihazın adresi sayılır.6 byte uzunluğundadır. İlk üçü imalatçıyı belirtir. Dünyadaki bütün şebeke bilgisayarlarının böyle bir adresi olması şarttır.

Monster-Cable - Normal olmayan kabloların fiyatlandırılma stratejisi.

Mbps - Million bits per second - 1000 Kbps karşılığı data transfer hızını veya bant genişliği.

Multi-Mode (MM) - Fiber optik kablolar için kullanılır. Genellikle 62.5/125 olur. Bu rakamlardan 625 mikron fiberin çapını gösterir. 125 mikron brüt çapıdır yani dış muhafazası ile birlikte kablo çapıdır.. Multi-Mode fiber LAN uygulamalarında kullanılan tipik bir kablodur. Mesafe olarak 2Km ile sınırlıdır. İsminden anlaşılacağı üzere çoklu muhaberata izin verir. Bunu da ışığın değişik frekansları ile sağlar.

MUX - MUltipleXer .Alçak bant genişliğindeki birçok kanalı toplayarak tek bir yüksek band genişliğinde birleştiren bir taşıyıcıdır. Devrenin diğer ucunda bunun tersi şeklinde çalışan MUX/DEMUX çevirici bulunmalıdır.

NAT - Network Address Translation - Özel bir IP adresinde hayali dinamik bir bağlantı temin eder.

NIC - Network Interface Card - Bilgisayarla şebeke arasında kullanılan bir devre kartıdır. Ethernet Arcnet token ring vs..

Node - Şebekede hub' dan başka ne varsa node olarak anılır. PC router bridge sniffer printer vs.

¤¤¤¤¤ Cable - İki cihazı birbirine bağlayan kısa network kablosu.

¤¤¤¤¤ Panel - Data kablolarının sonlandığı cihaz. A device where data cables are terminated. Kablolamanın ileride devam etmesi için kullanılır. Çok da gerekli değildir.

PC-100 main memory bus - 1998' lerin ortalarında tanıtılmış bir bus teknolojisidir. 66 MHz bus' lar yerine üretilmiştir. % 20 daha hızlıdır. Bu hızla uyumlu çalışabilmesi için RAM' lerin 100MHz SDRAM ("Synchronous Dynamic Random Access Memory") olması gerekir.

PCI - "Peripheral Component Interface or Interconnect" - Pentium işlemcilerin isteğine uygun olarak hazırlanmış 64-bit yerel bus soketidir. Maksimum transfer hızı132 MB/sec olmuştur. "pisiay" diye okunur.

PCMCIA card - "Personal Computer Memory Card International Association" card - ("PC Card" olarak da bilinir.) - Kredi kartı büyüklüğünde bir karttır. Dizüstü bilgisayarlarda kişisel dijital cihazlarda veya kablosuz iletişim cihazlarında bulunabilen kendine özgü sokete takılılar. Ek hafıza modem ve network kartı olabilir. "Type II" ve "Type III" gibi çeşitleri vardır. "piemsiey" diye okunur.

PCS - "Personal Communication Services" - FCC ve kablosuz endüstrisinde dijital hücre teknolojisi terimidir. PCS standardında GSM ("Global System for Mobile Communications") CDMA ("Code-Division Multiple Access") ve TDMA ("Time Division Multiple Access") bulunmaktadır. PCS telefonları tamamen dijitaldir ve 1900 MHz frekanstadır. "pisies" diye okunur.

PDF - "Portable Document Format" - Adobe tarafından geliştirilmiş bir dosyalama formatıdır. Her platformda okuduğu için hangi programla yazıldığı farketmez. The Adobe Acrobat Reader ( Adobe' nin websitesi) ile okunabilir. "pidief" diye okunur.

Plenum - HVAC sistemlerinde havanın geri dönüş bölümüne denir. Plenum kablo kaplama türü değildir. Kablonun havalandırma alanında tutulma şeklidir. Bazı plenum kabloları PVC-kaplıdır.

POSIX - "Portable Operating System Interface for uniX" - Unix sistemlerle bilgisayar uygulamaları arasındaki arayüz standatlarının bir kısmına verilen addır. POSIX uyumlu Unix sistemler kullanıcıların Unix Linux ve hatta Windows NT ve çeşitleri için daha kolay program yazmalarını sağlar.

POTS - Plain Old Telephone Service - Analog telefon sistemlerinde sağlanan hizmetleri ifade eder.

PVC - Genel kablo kaplama malzemesi. "pivisi" diye okunur.

Raised Floor - Bilgisayar odalarında sıkça kullanılan döşeme sistemidir. Yer döşemesinin betondan 25-30 cm yüksek yapılarak kabloların buradan geçmesi sağlanır ve havalandırma için plenum oluşturulmuş olur.

RCA connector - Yuvarlak orta ucu çıkıntılı bir konektör çeşididir. Genellikle anfilerde kullanılır. Eski stereo müzik aletlerinin hemen hepsinde vardır. Kırmızı olanı sağ hoperlör; siyah veya beyaz olanı sol hoperlör; sarı olanı da kompozit ekran içindir. "arsiey" diye okunur.

RISC - "Reduced Instruction Set Computer" - İlk CISC ("Complex Instruction Set Computer") işlemcilerinden geliştirilmiş bir çip dizaynıdır. RISC çipi IBM' in '1970' in başlarında daha az işletim talimatı olsun ki hızı artsın ve ucuz olsun diye ürettiği bir çiptir. Motorolanın PowerPC çipleri Macintosh' larda kullanılmaktaydı ve RISC dizaynıydı. DEC' in Alpha ve Sun' ın SPARC modelleri de RISC çipidir. "risk" diye okunur.

RJ-11 - Telefonlarda kullanılan 6 pinli konnektörlerdir. Dişisi kablonun üzerinde erkeği ise duvarda veya telefonun üzerinde olur. Genellikle 4 pine kablo bağlansa da sadece kırmızı ve yeşil olan ortadaki iki tanesi kullanılır. Diğer ikisi ikinci telefon veya telefonun ışıklandırılması için kullanılır. Diğer ikisi son zamanlarda bilgisayarınızı telefonla networke bağlamak için kullanılmaya başlanmıştır. "RJ" Registered Jack tescilli konektör demektir. Takibeden numara ise (RJ-45 RJ-61X vs.) FCC tarafından belirlenen bir standarttır. "arcey" diye okunur.

RJ-45 - RJ-11 (telefon) konektörü gibi fakat 8 pinli daha geniş bir konektördür. Hem network hem de telefon için kullanılabilir. "arcey" diye okunur.

Riser - Döşemenin yükseltilmesi için kullanılan ayaklardır. "rayzır" diye okunur.

Router - Birçok bilgisayar şebekesini adreslerini okuyarak birbirine bağlamak için kullanılan bir cihazdır. Data paketi okunur ve gereken adrese postalanır. Bridge - Köprülerden daha fonksiyoneldir. Birbirine benzemeyen farklı şebekeleri kolayca birbirine bağlarlar. LAN' ları LAN' lara veya LAN' ları WAN' lara bağlayabilirler. "rotır" diye okunur.

RS-232 - Modem veya seri bağlanan çevre birimleri ile bilgisayarınızın haberleşmesi için kulandığı endüstriyel standart bir giriştir. Seri denmesinin sebebi her seferinde bir bit göndermesidir. Bir paralel bağlantıda (yazıcı bağlantısı gibi) datalar birçok kablodan bit grupları halinde gönderilir. Şimdilerde RS-232 yerini USB' ye bırakmaktadır. "ares232" diye okunur..

SC - Bir çeşit fiber konektör. Bir çift fiberi bir konektör e bağlar. Yanyana iki kareye benzer. "essi" diye okunur.

SCSI - "Small Computer System Interface" - Yazıcı harddisk veya başka bir bilgisayara bağlanmak için kullanılan yüksek hızlı paralel arayüz birimidir."skazi" diye okunur.

SDMI - "Secure Digital Music Initiative - Kayıt endüstrisi MP3 korsanlığını durdurmaya çalışmaktadır. Bu yüzden tüm orjinal CD' lere filigran basılmaktadır. SDMI-uyumlu MP3 çalarlar (ve diğer müzik aletleri) ancak bu filigran kullanımı ile ticari bir nitelik kazanabilirler. Korsan CD' lerde bu filigran olmayacaktır. Daha fazla bilgi için [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] adresini ziyaret ediniz. "esdiemay" diye okunur.

SDRAM - "Synchronous Dynamic Random Access Memory" - Geleneksel DRAM' dan daha yüksek kristal frekansı - saat hızıyla çalışabilen bir DRAM türüdür. "bursting" teknolojisi ile sonraki hafıza adresini önceden bilmesi ile hızlanır. "esdirem" diye okunur.

SDSL - "Symmetric Digital Subscriber Line" - Tek hat servisi olarak da anılır. SDSL band genişliğini "bandwidth" her iki yönde de kullanır. "esdiesel" diye okunur.

Shell - Genellikle Unix' in kullanıcı arayüzündeki işletim sistemini tarif eder. Kabuk demektir. İşletim sisteminin en dışındaki hattı gösterdiği için bu isim verilmiştir. En içteki hatta ise kernel denir. "Shell out" bir Unix terimidir ve Unixteki bir programdan kabuktaki arayüzüne geçişi ifade eder. "şel" diye okunur.

SM - "Single-Mode" - Fiber optik kablo çeşididir. Fiber çapı 5-10 mikrondur. SM fiber çok daha uzun mesafelerde kullanılır fakat çapın daha küçük olması nedeni ile daha kuvvetli ışık kaynağına - transmiter - ihtiyaç vardır ki bu da lazer olur. SM Telco dağıtım gibi birçok WAN uygulamasında kullanılır. Çapın küçüklüğünden ötürü tekil muharebat sağlar. "esem" diye okunur.

SIMM - "Single Inline Memory Module" - Üzerine takıldığı baskı devreyle birlikte RAM hafıza çiplerine verilen ad. "Single Inline" RAM' lerin anakarta temas ettirildiği yerin tek hat üzerinde olmasından dolayıdır. Daha yüksek band genişliği olan yeni tip hafıza modülüne DIMM ("Dual Inline Memory Module") denir. Yeni sistem bilgisayarlar bunu kullanır. "sim" diye okunur.

Simplex - Datanın tek yönde hareket ettiği medya.

Skins - MP3 çalarlarda kullanıcının oluşturduğu grafik arayüzlerdir.Quake ve bazı yazılımlar bu tür arayüz tanımlamasına izin verirler.

SmartMedia card - (SSFDC "Solid State Floppy Disk Card") - Takılıp çıkartılabilen bir çeşit Flash RAM hafıza kartıdır.dijital kameralarda ve diğer taşınabilir bilgisayarlarda veya Diamond Rio MP3 player gibi MP3 çalarlarda kullanılır. SmartMedia kartları 3.3 ve 5 volt olarak 2MB ile 16MB veya daha büyük kapazitelerde üretilmiştir.

Socket 7 - Orjinal Intel Pentium sınıfı işlemcilerin takıldığı ana kartlardaki yuvaya verilen isimdir. Pentium II ve III' lerde Intel işlemcisini plastik bir slota geçecek şekilde üretmiştir. Fakat AMD ve Cyrix soket kullanmaya devam etmiştir.

SOHO - "Small Office/Home Office" - Daha fazla insanın bilgisayarla ileyişiminin ve evlerde yaygınlaşmasının sonucu olarak SOHO yani küçük ofis/ev ofisi bigisayar firmaları için hedef kitle haline gelmiştir.

S/PDIF - "Sony/Philips Digital InterFace" - Çoğu kayıt stüdyoları ve PC ses kartları için dijital stereo aktarım şekli olarak yerleşmiş bir formattır.

SPAM - Pazarlama reklam veya sosyal içerikli olarak büyük kitlelere ulaştırılmak istenen mesajlariı kullanıcının isteği dışında kendisine Internet ya da cep telofonu gibi teknolojiler aracılığı ile yollanmasıdır. (Internet Üst Kurulu SPAM Bildirgesi).

Spread spectrum - Sinyali taşımak için orjinal sinyalden (baseband) belirgin bir şekilde daha geniş band kullanan birçok RF ayarlama tekniğinden her biri. Bu değişimin avantajı parazite karşı yüksek bağışıklıktır. İki çeşit teknik kullanılır: Direk yayılma ve frekans zıplaması. Frekans zıplaması sistemlerinde bant genişliği değiştirilmez alıcı ve verici belirlenmiş silsilelerle frekansları değiştirirler.

SRAM - "Static Random Access Memory" - Elektriği kesilinceye kadar üzerindeki bilgiyi muhafaza eden DRAM gibi tazelemeyen bir RAM çeşididir. "esrem" diye okunur.

ST - Fiber konektör çeşidi. Her fiberi ayrıca sonlandırır. Minik BNC konektöre benzer. "esti" diye okunur.

Stackable - Birbirine bağlanabilen hub' lara verilen tanımlamadır. Böylece port sayısı arttırılırken ilave aktarma yapılmalış olur.

SAF - Store-and-forward - Mesajların alınıp saklandığı daha sonra şebeke trafiğinin azaldığı zamanlarda yerine ulaştırıldığı iletişim sistemidir. Bu sayede kapalı bilgisayara ulaştırılmak istenen mesaj kaybolmamış olur. Bir çok e-mail trafiği bu şekilde sağlanır.

S-video - "Super Video" - Ses ve görüntü frekanslarının karıştırılarak aktarıldığı kompozit ekranlardan daha net görüntü ve ses alınan bir video teknolojisidir. S-video renk (chrominance) ve parlaklığı (luminance) ayrı ayrı taşır. S-Video çalışan kameralar genellikle hem S-Video output cakı hem de alılışılmış RCA-tipi audio/video bağlantısını destekler.S-Video avantajını kullanabilmeniz için TV' nizin S-Video girişi olması gerekir..

Switch - Büyük şebekelerde talep edilen veriyi parçalara ayırarak ve sadece bilgiyi talep edene göndererek talep etmeyenlerin trafiğini azaltan bir cihazdır. HUB verileri herkese eşit gönderir talep eden bu bilgiyi alırken diğerleri de bu bilgiyi almadığı halde meşgul olur. "sviç" diye okunur.

T-1 - "Digital Transmission Rate 1" - saniyede 1544 megabit veri taşıyabilen kiralık telefon hattıdır. Genellikle şebekeleri birbirine ISP' lere web sağlayıcılarına ve internetteki diğerlerine bağlanmak içindir.

TDMA - "Time Division Multiple Access" - Kablosuz bağlantı teknolojisinde bant genişliğini zaman aralıkları ile paylaşan "time-division multiplexing" (TDM) dijital kablosuz sistemdir. TDM radyo frakanslarını belli zaman aralıklarına bölerek daha fazla ziyaretçi için yer açar.TDMA ile aynı anda daha fazla data aktarımı yapılır. Cep telefonları - GSM için kullanılmaktadır. "tidiemay" diye okunur.

TDR - "Time Domain Reflectometer" - Üeretilen sinyalin geri dönüşünü ölçerek kablo uzunluğunu tesbit eden bir cihazdır. "tidiar" diye okunur.

Token Ring Network - Dijital izlerin birbirine aktarılması ile seri bağlantılı bir yerel bilgisayar ağ şeklidir. Bu zincirin bir parçası olmayan bilgisayar data gönderemez. Saniyede 4 megabite kadar data aktarılabilir.

Tone Generator and Inductive Amplifier - 2 kHzlik bir ses dalgası verilmiş kabloyu takip etmek için kablodan 2-10 cm uzaklıkta endüktiv bir alıcı kullanılır. Bu sayede kablo test edilirken kesilmez.

TWAIN - "Technology (veya Toolkit) Without An Interesting Name" - Scanner - tarayıcı fax grafik ve yazı okuyucu - OCR yazılımları için kullanılan arayüz standardıdır. Anlamı: "ismi lâzım değil" veya " filan teknoloji" olabilir. Görüntünün görüntüyü işleyen yazılıma aracısız iletilmesine imkan verir. Bu sayede tarayıcılar çok basit ve ucuz olmuştur. "tveyn" diye okunur.

Twin-Ax - Twinaxial cable - Koaksiyel kabloya benzer fakat ortada tek değil iki kablo bulunur.

UART - "Universal Asynchronous Receiver/Transmitter" - Seri portlarda kullanılan seri verileri paralel portlarda kullanılan hale çevirmek için üretilmiş bir çiptir. Bilgisayar/Modem ilişkisindeki darboğazdır. Yeni bilgisayarlar 16-bit buffer' lı 16550 UART çipini kullanırlar. Bu sayede günümüzün hızlı modemlerine ayak uydurabilirler. "yuart" diye okunur.

Ultra ATA - (ATA-4 Ultra DMA ATA-33 DMA-33) ATA/EIDE disk kontrolü standatdının en son sistemidir. EIDE veya "Enhance Integrated Electronics Interface" teknolojisi harddisk için gereken elektroniğin kendisi üzerine monte edilmesi ile imal edilmişti. "ATA" veya "Advanced Technology Attachment" IDE ile eş anlamlıdır. Ultra ATA ATA-2' nin üç katı veri aktarımı yapar. (saniyede 33.3 megabite kadar). "DMA" yani "Direct Memory Access" isteyenin harddisk ile direk konuşmasını sağlayarak işlemciye - CPU' ya boş zaman kazandırır.

UltraSCSI - "Ultra Small Computer System Interface" - SCSI çevre birimlerini bilgisayara bağlamak için kullanılır. (Harddiskler seyyar sürücüler ve yazıcılar gibi...) UltraSCSI' nin yeni versiyonu olan SCSI-2 8 bit bağlantılarda 20MB 16 bit bağlantılarda 40MB veri transferine kadar ulaşabilmektedir.

Upstream - Son kullanıcıdan ISP' ye bağlantı yönünü tarif etmek için kullanılır. Genellikle ADSL metodlarında görülür.

USB - Universal ¤¤¤¤¤¤ Bus - Daha çok PC' lerin seri iletişimi için ortaya çıkmış bir standarttır. 12Mbs hızıyla ve 127 adet cihazı zincirleme bağlantıyla bağlaması ile bir üstünlük getirmiştir. Bu bağlantıdan voltaj alınabildiği için ayrıca cihazlara adaptör takılması gereği ortadan kaldırılması amaçlanmıştır. Bir kaç USB aletini aynı cihaza bağlamak isterseniz USB Hub' ı kullanmalısınız. USB' den bağlanan cihazlar bilgisayar kapatılmadan takılıp çıkartılabilirler. "yuesbi" diye okunur.

UUCP - "Unix-to-Unix Copy" - Unix makinelerde bilginin seri bağlantılarla aktarımını sağlayan bir dizi yazılım ve protokollerin genel adı. 70 li yılların sonunda Bell laboratuvarlarında programların verilerin ve e-mail' lerin standart telefon hatlarından aktarımı için imal edilmiştir. "yuyusipi" diye okunur.

V.90 - 56 Kbps analog modemlerde üzerinde anlaşılan son standarttır. Rockwell' in K56Flex ve 3COM' un X2 standartları hala kabul görmektedir. V90 standardı; kablo modem DSL ve diğer yüksek band genişliği kullanan sistemlerin yaygınlaşması ile başka bir standart icat edilmediğinden son analog standart olacak gibi görünüyor.

WAP - "Wireless Access Protocol" - Kablosuz iletişim protokolü. Cep telefonları radyo cihazları kablosuz modemler ve diğer internete bağlantı yapan cihazlar için teknolojik standart getirmek amacını taşır. Daha fazla bilgi için WAP Forum a bakın..

Wavetable synthesis - Gerçek enstrumanların ses örneklerinden oluşmuş bir diziyi kullanan ses teknolojisidir. Mesela bir MIDI dosyası belli bir enstrumanın belli bir notasını istediğinde bilgisayar ses tablosunda bu notayı bulur. Ses Tablosu sentezi FM sentezindan dah iyi netice verir. O bir öncüdür.

Wiremap tester - Kısa devre açık devre ters bağlantı veya çapraz bağlantı gibi kablo hatalarını tesbit eder. Çok karışık dijital aletler olabileceği gibi basit analog cihazlar da olabilirler.

XGA - "Extended Graphics Array" - IBM tarafından 1990 yılında geliştirilen yüksek çözünürlükte görüntü standardıdır. 640X480 çözünürlükte 65536 rengi 1024X768 çözünürlükte 256 rengi gösterir. XGA-2 daha yüksek çözünürlük ve daha çok rengi verir.

XJACK - Bazı diz üstü bilgisayarlardaki kart modemlerin telefon bağlantısı için kullanılan bir konektördür. Kart modemlerde RJ-11 kalın olduğu için kullanılamaz. Yatay bir caktır. "ikscek" diye okunur.

XML - "Extensible Markup Language" - HTML gibi bir WEB işaret dilinin nisbeten daha yenisidir. Sadece nasıl göstereceğini söylemekle kalmaz muhteviyatın ne idüğünü de bildirir. Mesela bir ürünün resmini gösterirken alttan fiyatınıda yazar ve tarama sırasında bu ürünün en ucuz nerede olduğu da taranabilir. Ek bilgi sağlamada avantaj sağlaraha fazla bilgi için WC3' ün page on XMLsayfasını ziyaret edin.. "iksemel" diye okunur.

Yagi antenna - Paralel anten elemanlarından müteşekkil bir yönlendirici antendir. Gelen sinyalleri alır ve bir cihaza yansıtır. (Aktarım hattına bağlı elektriksel bir cihaz).

ZIF Socket - "Zero Insertion Force Socket" - Çoğu anakartta bulunan işlemcinin takıldığı bir soket çeşididir. İşlemciyi takarken kuvvet kullanılarak iğnelerinin eğilmesine meydan vermemek için yapılmıştır. Yan tarafında bir kol vardır. Bu kolu kaldırarak işlemciyi kolayca yerleştirir sonra kolu indirerek hem işlemciyi sabitleştirmiş hem de iğnelerin tam temasını sağlamış olursunuz.

Konu: Geri: Bilgisayar Ansiklopedisi Salı Mart 16, 2010 6:16 pm

Bilgisayarcıların sıkça kullandığı kısaltmalar :

(pcnet forumundan alınmıştır)

ACPI - "Advanced Configuration and Power Interface" - PC' lerde yeni nesil DOS tabanlı güç idaresi için yazılmış yazılım. ACPI eski Intel APM (Advanced Power Management) yazılımının yerine geçmiştir. ACPI sadece bilgisayar aktif değilken zaman ayarlamalarını yapmaktan öte güç kullanımını dinamik olarak gösterir ve gücü bağlantılı olarak kullanır. ACPI kontrolü PC' nizin BIOS' undadır. "eysipiay" diye okunur.

Active matrix display - Bugünün çoğu laptop - dizüstü bilgisayarlarının ekranı böyledir.Actif matriks teknolojisinin "pasif matriks" den farkı ekranın kendisini daha sık bir şekilde tazelemesidir. Böylece resim kalitesi ve bakış açıları artar. Bazen TFT ("thin film transfer") ince film transferi olarak da anılır.

Adapter Card - PC ana kartı üzerine takılan elektronik kartların genel ismi. Bu sayede bilgisayar çevre birimleri ile bilgi alış verişinde bulunur. Network interface card (NIC) bunun bir çeşididir.

ADSL - Asymmetric Digital Subscriber Line - Tek yönlü yüksek hızlı sinyal transferi deyimidir. Asimetrik oluşu sinyal alırken hızlı verirken yavaş oluşundandır. Bu hız kullanıcının merkeze olan uzaklığı ile değişebileceği gibi 6 Mbps kadar yüksek veya 128 Kbps kadar düşük olabilir. "eydiesel" diye okunur.

AGP - "Accelerated Graphics Port" - Intel tarafından imal edilmiş nisbeten yeni grafik çıkışıdır. 3 boyutlu grafikleri daha iyi gösterir. AGP 528 MB/saniye hızı ile data transfer edebilir. Mukayese edersek PCI (Peripheral Component Interconnect) çıkışları 132 MB/saniye hızını aşamazlar. AGP' nin büyük bant genişliği oyunların ve 3 boyutlu grafik çalışmalarının daha gerçekçi olmasını sağlar. Bunun yanında dataları kendi hafızasında değil sistem hafızasında tuttuğu için performans düşer. "eycipi" diye okunur.

Alpha Channel - Bilgisayar grafiklerinde her pikselin şeffaflık için ayrılmış parçasına verilen addır. 32-bit grafik sistemleri 4 kanallıdır. Kırmızı Yeşil ve Mavi (RGB) için üçü kullanılırken 1 tanesi 8-bit alfa kanalı için ayrılmıştır. Alfa kanalı gerçekte bir maskedir. İki ayrı rengin üst üste gelmesi halinde öndekinin alması gereken renge göre bir üçüncü renk belirler.

AMR - "Audio Modem Riser" - Anakartların analog giriş çıkışları için Intel tarafından bulunmuş bir uygulamasıdır. AMR kartı ana kartlardaki analog giriş çıkışları kaldırır. Böylece anakart imalatçıları FCC veya beynelmilel telekom sertifikalarına ihtiyaç duymazlar. Bu da ucuzlamayı getirir. "eyemar" diye okunur.

AMPS - "Advanced Mobile Phone Service" - Analog hücresel telefon standartları 1983 yılında AT&T tarafından tanıtılmıştır.. AMPS telefonları 800 ila 900 Megahertz (MHz) kanalında yayın yapar. "cell" denilmesinin sebebi radyo yayıcılarının cell adı verilen bu uzay bölümüne yayın yapmasındandır. "eyempies" diye okunur.

API - "Application Program Interface" - İşletim sistemi sürücü arabirimleri ve yazılımlar arasındaki muhaberatı sağlayan yazılım serilerine verilen isim. Yazılım bloklarından oluşan bina yapmaya benzetilmiştir. Bazen "Application Programming Interface." olarak da anılır. "eypiay" diye okunur.

ASP - "Application Service Provider" - Küçük işletmelerin programlarını ücret karşılığı kullanıma sunan ve hardiskinin bir bölümünü kiraya veren web sitesi. Onlar olmasa lokal network olmazdı. "eyespi" diye okunur.

ASP - "Active Server Pages" - WEB' de servis sağlayıcının sağladığı uygulama imkanıdır. Dinamik olarak HTML sayfaları üretir. ASP sayfası TML sayfasıdır. Fakat bağlanan için yazılım ve HTML oluşturur. 'server-side scripting' sunucu tarafında çalışan yazılım adı da verilen Javascript veya VBScript kullanılarak yapılır. "eyespi" diye okunur.

ATA - "Advanced Technology Attachment" -Harddiski kullanma hakkını harddiskin kendisine veren genel disk sürücü arayüzüdür. ATA versiyonlarının birkaçı 33 MBps ATA-33 66 MBps ATA-66 sayılabilir.

Athlon - AMD firmasının Intel' in Pentium III' ü ile rekabet etmek için çıkardığı merkezi işlemcilerine verilen ad. K7 olarak da anılır. PC World' ün Eylül 99 baskısında 600MHz Athlon 600MHz PIII' den % 9 daha hızlı denmiştir. Grafik testlerinde Athlon üç boyutlu modellemede % 21daha hızlı bulunmuştur. Mukayese için AMD Athlon sayfasına bakabilirsiniz..

AWG - "American Wire Gauge" Kablodaki tel kullanımı için bir standarttır. Sayı azaldıkça çap artar. "eyvici" diye okunur.

Backplane -Başka bir baskılı devrenin kendisine takılması için üzerinde soket bulunan baskılı devrelere bu ad verilir. Çoğu bilgisayarın ana kartı böyledir. Üzerinde PCI ISA AGP veya RAM soketleri bulunur. Bu yüzden "motherboard" anakart diye anılır. Üzerine ekran kartı network kartı RAM modem gibi başka kartlar takılır.

Bandwidth - Band genişliği belli bir zaman biriminde internette gönderilen data miktarına denir. Genellikle birimi "bits per second" (bps) "kilobits per second" (Kbps) or "megabits per second" (Mbps) olarak kullanılır.

BIOS - "Basic Input/Output System" - BIOS PC' lerdeki ilk yazılımdır. PC ilk bilgileri buradan alır. Kontrol sürücüleri klavye ekran mouse seri portlar vs. BIOS donanım ile işletim sistemi arasında köprü vazifesi görür. BIOS ROM çipinde saklı kalır. (RAM' de değil) böylece bilgisayar BOOT eder yani açılır. "bayos" diye okunur.

Bluetooth - Kısa mesafeli kablosuz iletişim için açık standarttır. mobil telefonlar bilgisayar ve PDA üreticileri tarafından ortaklaşa üretilmiştir. Bu sayede bu standardı destekleyen tüm aletler birbiri ile iletişim kurar. Daha fazla bilgi için Bluetooth web sitesine bakınız.

BNC - Anten kablosuna benzeyen koaksiyel kablolar ile bilgisayarları birbirine bağlarken kullanılan konektör. Taktıktan sonra döndürerek kilitlenir. "biensi" diye okunur.

Bridge - İki veya daha fazla bilgisayarı router gibi birbirine bağlayarak data aktaran iletişim aracıdır. Data paketlerini okur ve filtre eder.IP adresi istemez ve yayın trafiğini atlar. "Briç" diye okunur.

Broadband - Bir tek ses kanalından yani modüle edilmiş frekansı taşıyan taşıyıcı dalgadan daha geniş bir banda sahip taransmisyon kanalı veya medyasıdır. Aynı anda ses data görüntü gibi farklı servisleri şebeke ortamında dağıtır. Kablo yayın böyledir.

Browser-safe colors - Mac ve PC' lerin her ikisinde birden kullanılan 256 renklik renk paletinin 216 sından meydana gelen bir renk paletidir. Her iki platformda da görülmesini istediğiniz web sayfalarında bu sistemi kullanmalısınız.

Bus -Bilgisayar mimarisinde bir elemandan diğerine bilgi taşıyan bölümdür. Genellikle birden fazla komponent takılır. Hafızanın bir kısmında buna takılan kartların adresleri tutulur. "Bas" diye okunur.

Cache - Bir çeşit kayıt hızlandırma şeklidir. Bunun için ana hafıza kullanılırsa "memory caching" sabit disk kullanılırsa "disk caching" adını alır. Hafızada yapılanı diğer programlar tarafından da tekrar tekrar kullanıldığı için çok hızlıdır. Bazen bu amaçla ayrı bir hafıza birimi kullanılır. Buna "Cache Memory" denir. Bu daha hızlı olur. "Level 2 (L2) cache" işlemci ile DRAM arasına yerleştirilmiş ve bugünkü bilgisayarların demirbaşı olmuştur. "Keş" diye okunur.

CDPD - "Cellular Digital Packet Data" - Radio frequency (RF) radyo dalgaları ile çalışan kablosuz bir iletişim servisidir. Data paketlerini cep telefonu hattından gönderir. 19.2 kbps hızına kadar çıkabilir. CDPD paketleri konuşmalardaki duraksamalarda gönderilir. Bu hizmet Amerika' da 65 şehirde verildiği halde Türkiye' nin her yerinde vardır. "sidipidi" diye okunur.

Circuit-Switched Cellular - Eski analog telefon şebekesinin kullanıldığı bir sistemdir. Amerika' da bile CDPD için geliştirilme yapılmamıştır ancak ülkemizde son sistem santrallarla kullanılabilmektedir.

CLEC - "Competitive Local Exchange Carrier" - Bir telekom şirketi çeşididir. CLEC' ler kablo ISP GSM hizmetleri verirler. "silek" diye okunur.

Koaksiyel Kablo - Ortada ayrı bakır teller dışında ise manyetik alanlara kalkan olabilecek şekilde çevrelenmiş ve sarılmış bakır teller olan bir kablo şeklidir. Genellikle anten kablosu veya telsiz kablosu olarak satılır. Dıştaki tel genellikle topraklanır. Her iki tel grubu da aynı eksen üzerindedir. Bu nedenle koaksiyel diye anılır. 10-Base2 Ethernet kullanımında kablo TV gibi bazı RF uygulamalarında bu kablo kullanılır. Bu kabloların karakteristik bir empedansı vardır. (genellikle 47 ohm) Kablo üzerinde bu omaj yanında RG yazar. Bu "Radio Guide" ın kısaltılmışıdır. Bunun yanında rakamla belirtilen kablo tipi ve "/U" yazar. RG-6/U 75-ohmluk bir anten kablosudur. RG-59/U ise 75-ohmluk video kablosudur. RG-58 de 50 ohmluk bilgisayar şebeke kablosudur.

CompactFlash - Bir çeşit ön hafızadır. I & II PC-Kartlarındaki soketlerde adaptörle kullanılır. kendi üstünde kontrolörü olduğu için kamera ve PDA cihazlarında yükü azaltmak için kullanılır. 2MB ile 64MB arasında çeşitleri vardır.

CMS - Cable Management System Kablo sistemlerini düzenlemek için kullanılan cihazların genel ismidir. "siemes" diye okunur.

CPE - Customer Premise Equipment - Kullanıcı tarafındaki iletişim cihazlarının genel ismidirSL servisleri için CPE' lere "modem" deriz. "sipii" diye okunur.

Cross-over Cable - Çapraz bağlantı ile data alış verişi yaparak Hub kullanılmadan bilgisayarları birbirine bağlayan kabloya denir.

CSMA/CD - Carrier Sense Multiple Access / Collision Detect. Bu data aktarım tekniği şu şekilde çalışır. Cihaz data paketini göndermeden evvel başka bir cihazın data göndermekte olup olmadığını kontrol eder. Hat boş ise paketi gönderir. Meşgul ise bekler. İki cihaz aynı anda başlarsa bu çakışmayı hisseder ve her iki cihaz da rastgele bir zaman için bekler. Bekleme zamanı kısa olan önce gönderir diğeri ise beklemeye devam eder. Ethernet kartlarının çalışma sistemi böyledir..

DEMARC - Bir döngünün veya devrenin sorumluluk alanını balirleyen bir sınır taşıdır. "dimark" diye okunur.

Dedicated Line - Kullanıcının kesinisiz olarak hizmetinde olan hatta verilen isimdir..

DIP switches - "Dual Inline Package" switches - Anakart veya diğer kartlarda bulunabilen minik anahtarcıklardır. On ve off pozisyonları vardır. Böylece kartlar ayarlanır. "dipsviç" diye okunur.

Downstream/Upstream - Downstream kaynaktan aşağı data akışını; Upstream de kaynağa doğru data akışını gösterir. Internet service provider (ISP) ' den kullanıcıya olan data akışına Downstream denir.

DRDRAM - "Direct RAMbus Dynamic Random Access Memory" - RAM teknolojisinin son halidir. DRDRAM SDRAM' ın yaklaşık üçde biri kadar güç çeker. Saat hızı 800MHz' e kadar çıkabilir ve 4 paralel RAM takılmasına izin vererek çoklu kanal çalışabilir. Data yolu SDRAM' ın iki katı genişliktedir. (bir byte yerine iki byte kullanır) "diardrem" diye okunur.

DSP - "Digital Signal Processor" - Analog sinyalleri dijital sinyallere dönüştüren işlemcilere verilen genel addır. Ses ve görüntü sıkıştırmasında sesin işlenmesinde modemlerde işitme yardımında sismik algılayıcılarda ve hızlı çevirici ve filtreleyicilerde kullanılır. "diespi" diye okunur.

DVD - "Digital Video (or Verastile) Disc" - 4.7GB ile 17GB arasında multimedya data transferi sağlayabilen CD-ROM-benzeri teknolojinin geliştirilmişidir. DVD CD-ROM' ları destekler ve çoğu DVD sürücüleri şarkı CD' lerini ve CD-ROM' ları çalıştırır. DVD' nin son şekli olan DVD-2 (veya DVDII) CD-R (Recordable) ve CD-RW (Re-Writable) diskleri de çalıştırır. "dividi" diye okunur.

EIDE - "Enhanced Integrated Device Electronics" - Harddisk kontrol kartını kendi üzerinde bulunduran bir çeşit ATA disk sürücüsü standardıdır. Eski IDE standardına ek olarak 30-40 GB gibi yüksek kapazitelerde hızlı erişim zamanı ve "burst" transfer (bir seferde büyük data paketi) sağlar. "iaydii" diye okunur.

Ethernet - Yerel iletişim şebekesi -local area network (LAN) 1976 yılında Xerox tarafından geliştirilmiştir. En meşhur Ethernet bağlantıları 10Base-T (saniyede 10 megabit data transferi) ve 100Base-T (100Mbps) çoğunlukla sarımlı çift kablo ile bağlanırlar. Koaksiyel ve fiber-optik kablo bağlantısı da yapılabilir.

Firewall - Başkalarının özel datalarımıza ulaşamaması için kullanılan programlara denir. Bir çeşit güvenlik politikasıdır. Bir intranet bağlantısının internete açılmasında internettekilerin intranete ulaşmasını engeller. "fayrvol" diye okunur.

FOIRL - Fiber Optic Inter-Repeater Link Fiber optik bağlantıların içsel tekrarlayıcısı.

¤¤¤¤-Duplex - Aynı zamanda her iki istikamette de data transferi olabilen ortamlardır ve band genişliğinin % 100' ünü kullanır.

Half-Duplex - Sadece tek istikamette data transferi olabilen ortamlardır ve band genişliğinin % 50' sini kullanır.

Hub - Genellikle ethernetlerle birlikte kullanılır. Tüm bilgisayarlardan ayrı ayrı gelen kabloların üzerine bağlandığı cihazdır. Hub gelen sinyalleri gereken yerlere tekrar transfer eder. Bir hub 8' lik 16' lık veya 32' lik olduğu gibi birden fazla hub birbirine bağlanarak şebekedeki bilgisayar sayısı arttırılabilir.Bu durumda hub' lar arasında çapraz bağlantı kablosu kullanılır. Eğer 'MDI' portu varsa gerek kalmaz. "hab" diye okunur.

Horizontal Cable - Duvardaki prizden telefona veya bilgisayara bağlantı yapılan kabloya verilen addır. Hub veya PBX' i ¤¤¤¤¤ panele bağlarken kullanılan kabloya da bu isim verilir.

HVAC - Heating Ventilating and Air Conditioning systems. Isıtma havalandırma ve soğutma sistemleri.

IDC - Insulation Displacement Connector. RJ konektörlerinde olduğu gibi monte ederken kabloyu sıyırarak bağlantıyı sağlayan konektörlerin genel adıdır."aydisi" diye okunur.

ISDN - Integrated Services Digital Network - Telefon şirketi tarafından sağlanan dijital şebeke sistemidir. "ayesdien" diye okunur. ISDN hatları iki adet 'B' kanalı ve bir adet 'D' kanalından oluşur:
B Kanalı = Bearer Channel 64kbps. Dataları bu kanal taşır.
D Kanalı = Data Channel 16kbs. Sinyal bilgisini taşıyan kanaldır. ISDN şebekesinin bağlanmasına veya bağlanmamasına karar verir.

Kbps - Kilobits per second - Data transfer hızını veya bant genişliğini gösteren bir birimdir. Her bit 8 byte ettiğinden cps - character per second ile karşılaştırıldığında 8 kat fazla gösterir ki yanıltıcıdır. Bir saniyede gönderilen her 1000 bit demektir.

MAC Address - Media Access Control Address - Genellikle hexadecimal yani 16 tabanlı olarak gösterilen şebekeye bağlı her bilgisayara ayrı olarak verilmiş 32 bitlik bir sayı ile ifade edilir. Bu sayı o cihazın adresi sayılır.6 byte uzunluğundadır. İlk üçü imalatçıyı belirtir. Dünyadaki bütün şebeke bilgisayarlarının böyle bir adresi olması şarttır.

Monster-Cable - Normal olmayan kabloların fiyatlandırılma stratejisi.

Mbps - Million bits per second - 1000 Kbps karşılığı data transfer hızını veya bant genişliği.

Multi-Mode (MM) - Fiber optik kablolar için kullanılır. Genellikle 62.5/125 olur. Bu rakamlardan 625 mikron fiberin çapını gösterir. 125 mikron brüt çapıdır yani dış muhafazası ile birlikte kablo çapıdır.. Multi-Mode fiber LAN uygulamalarında kullanılan tipik bir kablodur. Mesafe olarak 2Km ile sınırlıdır. İsminden anlaşılacağı üzere çoklu muhaberata izin verir. Bunu da ışığın değişik frekansları ile sağlar.

MUX - MUltipleXer .Alçak bant genişliğindeki birçok kanalı toplayarak tek bir yüksek band genişliğinde birleştiren bir taşıyıcıdır. Devrenin diğer ucunda bunun tersi şeklinde çalışan MUX/DEMUX çevirici bulunmalıdır.

NAT - Network Address Translation - Özel bir IP adresinde hayali dinamik bir bağlantı temin eder.

NIC - Network Interface Card - Bilgisayarla şebeke arasında kullanılan bir devre kartıdır. Ethernet Arcnet token ring vs..

Node - Şebekede hub' dan başka ne varsa node olarak anılır. PC router bridge sniffer printer vs.

¤¤¤¤¤ Cable - İki cihazı birbirine bağlayan kısa network kablosu.

¤¤¤¤¤ Panel - Data kablolarının sonlandığı cihaz. A device where data cables are terminated. Kablolamanın ileride devam etmesi için kullanılır. Çok da gerekli değildir.

PC-100 main memory bus - 1998' lerin ortalarında tanıtılmış bir bus teknolojisidir. 66 MHz bus' lar yerine üretilmiştir. % 20 daha hızlıdır. Bu hızla uyumlu çalışabilmesi için RAM' lerin 100MHz SDRAM ("Synchronous Dynamic Random Access Memory") olması gerekir.

PCI - "Peripheral Component Interface or Interconnect" - Pentium işlemcilerin isteğine uygun olarak hazırlanmış 64-bit yerel bus soketidir. Maksimum transfer hızı132 MB/sec olmuştur. "pisiay" diye okunur.

PCMCIA card - "Personal Computer Memory Card International Association" card - ("PC Card" olarak da bilinir.) - Kredi kartı büyüklüğünde bir karttır. Dizüstü bilgisayarlarda kişisel dijital cihazlarda veya kablosuz iletişim cihazlarında bulunabilen kendine özgü sokete takılılar. Ek hafıza modem ve network kartı olabilir. "Type II" ve "Type III" gibi çeşitleri vardır. "piemsiey" diye okunur.

PCS - "Personal Communication Services" - FCC ve kablosuz endüstrisinde dijital hücre teknolojisi terimidir. PCS standardında GSM ("Global System for Mobile Communications") CDMA ("Code-Division Multiple Access") ve TDMA ("Time Division Multiple Access") bulunmaktadır. PCS telefonları tamamen dijitaldir ve 1900 MHz frekanstadır. "pisies" diye okunur.

PDF - "Portable Document Format" - Adobe tarafından geliştirilmiş bir dosyalama formatıdır. Her platformda okuduğu için hangi programla yazıldığı farketmez. The Adobe Acrobat Reader ( Adobe' nin websitesi) ile okunabilir. "pidief" diye okunur.

Plenum - HVAC sistemlerinde havanın geri dönüş bölümüne denir. Plenum kablo kaplama türü değildir. Kablonun havalandırma alanında tutulma şeklidir. Bazı plenum kabloları PVC-kaplıdır.

POSIX - "Portable Operating System Interface for uniX" - Unix sistemlerle bilgisayar uygulamaları arasındaki arayüz standatlarının bir kısmına verilen addır. POSIX uyumlu Unix sistemler kullanıcıların Unix Linux ve hatta Windows NT ve çeşitleri için daha kolay program yazmalarını sağlar.

POTS - Plain Old Telephone Service - Analog telefon sistemlerinde sağlanan hizmetleri ifade eder.

PVC - Genel kablo kaplama malzemesi. "pivisi" diye okunur.

Raised Floor - Bilgisayar odalarında sıkça kullanılan döşeme sistemidir. Yer döşemesinin betondan 25-30 cm yüksek yapılarak kabloların buradan geçmesi sağlanır ve havalandırma için plenum oluşturulmuş olur.

RCA connector - Yuvarlak orta ucu çıkıntılı bir konektör çeşididir. Genellikle anfilerde kullanılır. Eski stereo müzik aletlerinin hemen hepsinde vardır. Kırmızı olanı sağ hoperlör; siyah veya beyaz olanı sol hoperlör; sarı olanı da kompozit ekran içindir. "arsiey" diye okunur.

RISC - "Reduced Instruction Set Computer" - İlk CISC ("Complex Instruction Set Computer") işlemcilerinden geliştirilmiş bir çip dizaynıdır. RISC çipi IBM' in '1970' in başlarında daha az işletim talimatı olsun ki hızı artsın ve ucuz olsun diye ürettiği bir çiptir. Motorolanın PowerPC çipleri Macintosh' larda kullanılmaktaydı ve RISC dizaynıydı. DEC' in Alpha ve Sun' ın SPARC modelleri de RISC çipidir. "risk" diye okunur.

RJ-11 - Telefonlarda kullanılan 6 pinli konnektörlerdir. Dişisi kablonun üzerinde erkeği ise duvarda veya telefonun üzerinde olur. Genellikle 4 pine kablo bağlansa da sadece kırmızı ve yeşil olan ortadaki iki tanesi kullanılır. Diğer ikisi ikinci telefon veya telefonun ışıklandırılması için kullanılır. Diğer ikisi son zamanlarda bilgisayarınızı telefonla networke bağlamak için kullanılmaya başlanmıştır. "RJ" Registered Jack tescilli konektör demektir. Takibeden numara ise (RJ-45 RJ-61X vs.) FCC tarafından belirlenen bir standarttır. "arcey" diye okunur.

RJ-45 - RJ-11 (telefon) konektörü gibi fakat 8 pinli daha geniş bir konektördür. Hem network hem de telefon için kullanılabilir. "arcey" diye okunur.

Riser - Döşemenin yükseltilmesi için kullanılan ayaklardır. "rayzır" diye okunur.

Router - Birçok bilgisayar şebekesini adreslerini okuyarak birbirine bağlamak için kullanılan bir cihazdır. Data paketi okunur ve gereken adrese postalanır. Bridge - Köprülerden daha fonksiyoneldir. Birbirine benzemeyen farklı şebekeleri kolayca birbirine bağlarlar. LAN' ları LAN' lara veya LAN' ları WAN' lara bağlayabilirler. "rotır" diye okunur.

RS-232 - Modem veya seri bağlanan çevre birimleri ile bilgisayarınızın haberleşmesi için kulandığı endüstriyel standart bir giriştir. Seri denmesinin sebebi her seferinde bir bit göndermesidir. Bir paralel bağlantıda (yazıcı bağlantısı gibi) datalar birçok kablodan bit grupları halinde gönderilir. Şimdilerde RS-232 yerini USB' ye bırakmaktadır. "ares232" diye okunur..

SC - Bir çeşit fiber konektör. Bir çift fiberi bir konektör e bağlar. Yanyana iki kareye benzer. "essi" diye okunur.

SCSI - "Small Computer System Interface" - Yazıcı harddisk veya başka bir bilgisayara bağlanmak için kullanılan yüksek hızlı paralel arayüz birimidir."skazi" diye okunur.

SDMI - "Secure Digital Music Initiative - Kayıt endüstrisi MP3 korsanlığını durdurmaya çalışmaktadır. Bu yüzden tüm orjinal CD' lere filigran basılmaktadır. SDMI-uyumlu MP3 çalarlar (ve diğer müzik aletleri) ancak bu filigran kullanımı ile ticari bir nitelik kazanabilirler. Korsan CD' lerde bu filigran olmayacaktır. Daha fazla bilgi için [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] adresini ziyaret ediniz. "esdiemay" diye okunur.

SDRAM - "Synchronous Dynamic Random Access Memory" - Geleneksel DRAM' dan daha yüksek kristal frekansı - saat hızıyla çalışabilen bir DRAM türüdür. "bursting" teknolojisi ile sonraki hafıza adresini önceden bilmesi ile hızlanır. "esdirem" diye okunur.

SDSL - "Symmetric Digital Subscriber Line" - Tek hat servisi olarak da anılır. SDSL band genişliğini "bandwidth" her iki yönde de kullanır. "esdiesel" diye okunur.

Shell - Genellikle Unix' in kullanıcı arayüzündeki işletim sistemini tarif eder. Kabuk demektir. İşletim sisteminin en dışındaki hattı gösterdiği için bu isim verilmiştir. En içteki hatta ise kernel denir. "Shell out" bir Unix terimidir ve Unixteki bir programdan kabuktaki arayüzüne geçişi ifade eder. "şel" diye okunur.

SM - "Single-Mode" - Fiber optik kablo çeşididir. Fiber çapı 5-10 mikrondur. SM fiber çok daha uzun mesafelerde kullanılır fakat çapın daha küçük olması nedeni ile daha kuvvetli ışık kaynağına - transmiter - ihtiyaç vardır ki bu da lazer olur. SM Telco dağıtım gibi birçok WAN uygulamasında kullanılır. Çapın küçüklüğünden ötürü tekil muharebat sağlar. "esem" diye okunur.

SIMM - "Single Inline Memory Module" - Üzerine takıldığı baskı devreyle birlikte RAM hafıza çiplerine verilen ad. "Single Inline" RAM' lerin anakarta temas ettirildiği yerin tek hat üzerinde olmasından dolayıdır. Daha yüksek band genişliği olan yeni tip hafıza modülüne DIMM ("Dual Inline Memory Module") denir. Yeni sistem bilgisayarlar bunu kullanır. "sim" diye okunur.

Simplex - Datanın tek yönde hareket ettiği medya.

Skins - MP3 çalarlarda kullanıcının oluşturduğu grafik arayüzlerdir.Quake ve bazı yazılımlar bu tür arayüz tanımlamasına izin verirler.

SmartMedia card - (SSFDC "Solid State Floppy Disk Card") - Takılıp çıkartılabilen bir çeşit Flash RAM hafıza kartıdır.dijital kameralarda ve diğer taşınabilir bilgisayarlarda veya Diamond Rio MP3 player gibi MP3 çalarlarda kullanılır. SmartMedia kartları 3.3 ve 5 volt olarak 2MB ile 16MB veya daha büyük kapazitelerde üretilmiştir.

Socket 7 - Orjinal Intel Pentium sınıfı işlemcilerin takıldığı ana kartlardaki yuvaya verilen isimdir. Pentium II ve III' lerde Intel işlemcisini plastik bir slota geçecek şekilde üretmiştir. Fakat AMD ve Cyrix soket kullanmaya devam etmiştir.

SOHO - "Small Office/Home Office" - Daha fazla insanın bilgisayarla ileyişiminin ve evlerde yaygınlaşmasının sonucu olarak SOHO yani küçük ofis/ev ofisi bigisayar firmaları için hedef kitle haline gelmiştir.

S/PDIF - "Sony/Philips Digital InterFace" - Çoğu kayıt stüdyoları ve PC ses kartları için dijital stereo aktarım şekli olarak yerleşmiş bir formattır.

SPAM - Pazarlama reklam veya sosyal içerikli olarak büyük kitlelere ulaştırılmak istenen mesajlariı kullanıcının isteği dışında kendisine Internet ya da cep telofonu gibi teknolojiler aracılığı ile yollanmasıdır. (Internet Üst Kurulu SPAM Bildirgesi).

Spread spectrum - Sinyali taşımak için orjinal sinyalden (baseband) belirgin bir şekilde daha geniş band kullanan birçok RF ayarlama tekniğinden her biri. Bu değişimin avantajı parazite karşı yüksek bağışıklıktır. İki çeşit teknik kullanılır: Direk yayılma ve frekans zıplaması. Frekans zıplaması sistemlerinde bant genişliği değiştirilmez alıcı ve verici belirlenmiş silsilelerle frekansları değiştirirler.

SRAM - "Static Random Access Memory" - Elektriği kesilinceye kadar üzerindeki bilgiyi muhafaza eden DRAM gibi tazelemeyen bir RAM çeşididir. "esrem" diye okunur.

ST - Fiber konektör çeşidi. Her fiberi ayrıca sonlandırır. Minik BNC konektöre benzer. "esti" diye okunur.

Stackable - Birbirine bağlanabilen hub' lara verilen tanımlamadır. Böylece port sayısı arttırılırken ilave aktarma yapılmalış olur.

SAF - Store-and-forward - Mesajların alınıp saklandığı daha sonra şebeke trafiğinin azaldığı zamanlarda yerine ulaştırıldığı iletişim sistemidir. Bu sayede kapalı bilgisayara ulaştırılmak istenen mesaj kaybolmamış olur. Bir çok e-mail trafiği bu şekilde sağlanır.

S-video - "Super Video" - Ses ve görüntü frekanslarının karıştırılarak aktarıldığı kompozit ekranlardan daha net görüntü ve ses alınan bir video teknolojisidir. S-video renk (chrominance) ve parlaklığı (luminance) ayrı ayrı taşır. S-Video çalışan kameralar genellikle hem S-Video output cakı hem de alılışılmış RCA-tipi audio/video bağlantısını destekler.S-Video avantajını kullanabilmeniz için TV' nizin S-Video girişi olması gerekir..

Switch - Büyük şebekelerde talep edilen veriyi parçalara ayırarak ve sadece bilgiyi talep edene göndererek talep etmeyenlerin trafiğini azaltan bir cihazdır. HUB verileri herkese eşit gönderir talep eden bu bilgiyi alırken diğerleri de bu bilgiyi almadığı halde meşgul olur. "sviç" diye okunur.

T-1 - "Digital Transmission Rate 1" - saniyede 1544 megabit veri taşıyabilen kiralık telefon hattıdır. Genellikle şebekeleri birbirine ISP' lere web sağlayıcılarına ve internetteki diğerlerine bağlanmak içindir.

TDMA - "Time Division Multiple Access" - Kablosuz bağlantı teknolojisinde bant genişliğini zaman aralıkları ile paylaşan "time-division multiplexing" (TDM) dijital kablosuz sistemdir. TDM radyo frakanslarını belli zaman aralıklarına bölerek daha fazla ziyaretçi için yer açar.TDMA ile aynı anda daha fazla data aktarımı yapılır. Cep telefonları - GSM için kullanılmaktadır. "tidiemay" diye okunur.

TDR - "Time Domain Reflectometer" - Üeretilen sinyalin geri dönüşünü ölçerek kablo uzunluğunu tesbit eden bir cihazdır. "tidiar" diye okunur.

Token Ring Network - Dijital izlerin birbirine aktarılması ile seri bağlantılı bir yerel bilgisayar ağ şeklidir. Bu zincirin bir parçası olmayan bilgisayar data gönderemez. Saniyede 4 megabite kadar data aktarılabilir.

Tone Generator and Inductive Amplifier - 2 kHzlik bir ses dalgası verilmiş kabloyu takip etmek için kablodan 2-10 cm uzaklıkta endüktiv bir alıcı kullanılır. Bu sayede kablo test edilirken kesilmez.

TWAIN - "Technology (veya Toolkit) Without An Interesting Name" - Scanner - tarayıcı fax grafik ve yazı okuyucu - OCR yazılımları için kullanılan arayüz standardıdır. Anlamı: "ismi lâzım değil" veya " filan teknoloji" olabilir. Görüntünün görüntüyü işleyen yazılıma aracısız iletilmesine imkan verir. Bu sayede tarayıcılar çok basit ve ucuz olmuştur. "tveyn" diye okunur.

Twin-Ax - Twinaxial cable - Koaksiyel kabloya benzer fakat ortada tek değil iki kablo bulunur.

UART - "Universal Asynchronous Receiver/Transmitter" - Seri portlarda kullanılan seri verileri paralel portlarda kullanılan hale çevirmek için üretilmiş bir çiptir. Bilgisayar/Modem ilişkisindeki darboğazdır. Yeni bilgisayarlar 16-bit buffer' lı 16550 UART çipini kullanırlar. Bu sayede günümüzün hızlı modemlerine ayak uydurabilirler. "yuart" diye okunur.

Ultra ATA - (ATA-4 Ultra DMA ATA-33 DMA-33) ATA/EIDE disk kontrolü standatdının en son sistemidir. EIDE veya "Enhance Integrated Electronics Interface" teknolojisi harddisk için gereken elektroniğin kendisi üzerine monte edilmesi ile imal edilmişti. "ATA" veya "Advanced Technology Attachment" IDE ile eş anlamlıdır. Ultra ATA ATA-2' nin üç katı veri aktarımı yapar. (saniyede 33.3 megabite kadar). "DMA" yani "Direct Memory Access" isteyenin harddisk ile direk konuşmasını sağlayarak işlemciye - CPU' ya boş zaman kazandırır.

UltraSCSI - "Ultra Small Computer System Interface" - SCSI çevre birimlerini bilgisayara bağlamak için kullanılır. (Harddiskler seyyar sürücüler ve yazıcılar gibi...) UltraSCSI' nin yeni versiyonu olan SCSI-2 8 bit bağlantılarda 20MB 16 bit bağlantılarda 40MB veri transferine kadar ulaşabilmektedir.

Upstream - Son kullanıcıdan ISP' ye bağlantı yönünü tarif etmek için kullanılır. Genellikle ADSL metodlarında görülür.

USB - Universal ¤¤¤¤¤¤ Bus - Daha çok PC' lerin seri iletişimi için ortaya çıkmış bir standarttır. 12Mbs hızıyla ve 127 adet cihazı zincirleme bağlantıyla bağlaması ile bir üstünlük getirmiştir. Bu bağlantıdan voltaj alınabildiği için ayrıca cihazlara adaptör takılması gereği ortadan kaldırılması amaçlanmıştır. Bir kaç USB aletini aynı cihaza bağlamak isterseniz USB Hub' ı kullanmalısınız. USB' den bağlanan cihazlar bilgisayar kapatılmadan takılıp çıkartılabilirler. "yuesbi" diye okunur.

UUCP - "Unix-to-Unix Copy" - Unix makinelerde bilginin seri bağlantılarla aktarımını sağlayan bir dizi yazılım ve protokollerin genel adı. 70 li yılların sonunda Bell laboratuvarlarında programların verilerin ve e-mail' lerin standart telefon hatlarından aktarımı için imal edilmiştir. "yuyusipi" diye okunur.

V.90 - 56 Kbps analog modemlerde üzerinde anlaşılan son standarttır. Rockwell' in K56Flex ve 3COM' un X2 standartları hala kabul görmektedir. V90 standardı; kablo modem DSL ve diğer yüksek band genişliği kullanan sistemlerin yaygınlaşması ile başka bir standart icat edilmediğinden son analog standart olacak gibi görünüyor.

WAP - "Wireless Access Protocol" - Kablosuz iletişim protokolü. Cep telefonları radyo cihazları kablosuz modemler ve diğer internete bağlantı yapan cihazlar için teknolojik standart getirmek amacını taşır. Daha fazla bilgi için WAP Forum a bakın..

Wavetable synthesis - Gerçek enstrumanların ses örneklerinden oluşmuş bir diziyi kullanan ses teknolojisidir. Mesela bir MIDI dosyası belli bir enstrumanın belli bir notasını istediğinde bilgisayar ses tablosunda bu notayı bulur. Ses Tablosu sentezi FM sentezindan dah iyi netice verir. O bir öncüdür.

Wiremap tester - Kısa devre açık devre ters bağlantı veya çapraz bağlantı gibi kablo hatalarını tesbit eder. Çok karışık dijital aletler olabileceği gibi basit analog cihazlar da olabilirler.

XGA - "Extended Graphics Array" - IBM tarafından 1990 yılında geliştirilen yüksek çözünürlükte görüntü standardıdır. 640X480 çözünürlükte 65536 rengi 1024X768 çözünürlükte 256 rengi gösterir. XGA-2 daha yüksek çözünürlük ve daha çok rengi verir.

XJACK - Bazı diz üstü bilgisayarlardaki kart modemlerin telefon bağlantısı için kullanılan bir konektördür. Kart modemlerde RJ-11 kalın olduğu için kullanılamaz. Yatay bir caktır. "ikscek" diye okunur.

XML - "Extensible Markup Language" - HTML gibi bir WEB işaret dilinin nisbeten daha yenisidir. Sadece nasıl göstereceğini söylemekle kalmaz muhteviyatın ne idüğünü de bildirir. Mesela bir ürünün resmini gösterirken alttan fiyatınıda yazar ve tarama sırasında bu ürünün en ucuz nerede olduğu da taranabilir. Ek bilgi sağlamada avantaj sağlaraha fazla bilgi için WC3' ün page on XMLsayfasını ziyaret edin.. "iksemel" diye okunur.

Yagi antenna - Paralel anten elemanlarından müteşekkil bir yönlendirici antendir. Gelen sinyalleri alır ve bir cihaza yansıtır. (Aktarım hattına bağlı elektriksel bir cihaz).

ZIF Socket - "Zero Insertion Force Socket" - Çoğu anakartta bulunan işlemcinin takıldığı bir soket çeşididir. İşlemciyi takarken kuvvet kullanılarak iğnelerinin eğilmesine meydan vermemek için yapılmıştır. Yan tarafında bir kol vardır. Bu kolu kaldırarak işlemciyi kolayca yerleştirir sonra kolu indirerek hem işlemciyi sabitleştirmiş hem de iğnelerin tam temasını sağlamış olursunuz.

Konu: Geri: Bilgisayar Ansiklopedisi Salı Mart 16, 2010 6:16 pm

Yeni başlayan bilgisayar kullanıcılarının bilmesi gereken terimler:

İnternet Nedir?

İnternet birçok bilgisayar sistemini TCP/IP protokolü ile birbirine bağlayan dünya çapında yaygın olan ve sürekli büyüyen bir iletişim ağıdır. İnternet bilgiye kolay ucuz hızlı ve güvenli ulaşmanın ve onu paylaşmanın günümüzdeki en geçerli yoludur.

Internet Nasıl Ortaya Çıktı?

A.B. Savunma Departmanı bünyesindeki İleri Araştırmalar Projeleri Ajansı (ARPA)'nın 1969 yılında kurduğu ARPAnet ağı bugünkü Internet'in ilk çekirdeği olmuştur.

İlk başlarda ARPA'dan destek alan bilim adamlarının birbirleriyle bilgi iletişiminde bulunmasını amaçlayan ARPAnet elektronik haberleşmenin çok geniş bir kullanıcı talebiyle karşılaşmasının ardından değişik bilgisayarların birbirleri ile bağlanabilmesini sağlayan iletişim protokollerinin geliştirilmesine neden olmuştur.

ARPAnet'in sağladığı avantajları gören diğer ülke bilim adamları da kendi üniversitelerini bu ağa katılmaya zorlamışlardır. Elektronik bilgi iletişiminin önemini anlayan ticari kuruluşların da ağa katılımlarıyla internet günümüzdeki büyüklüğüne ulaşmıştır.

Internet Provider (İnternet Servis Sağlayıcı) Nedir?

İnternet servis sağlayıcısı kişilere kurumlara internet servislerini tamamen ya da kısmen belirli bir ücret karşılığında sunan kuruluşlara verilen addır.

TCP/IP Nedir?

İnternetin bu kadar yaygınlaşması TCP/IP (Transmission Control Protokol/Internet Protokol) adı verilen ve çeşitli protokollerden oluşan protokol sayesinde olmuştur. Bu protokolün en büyük özelliği birbirlerine uyumsuz olan bilgisayarların dahi sorunsuz bir şekilde bilgi iletişiminde bulunmalarına izin vermesiydi. Bu protokolü kullananların çeşitli programlarla istenilen bilgiye dünyanın neresinde olursa olsun ulaşmaları çok kolaydır.

IP Nedir?

İnternete bağlı her bilgisayarın 32 bitten oluşan ve w.x.y.z formatında bir adresi vardır (Mesela 195.174.90.8 gibi). Buna IP adresi denir.

Bilgiler gönderilecekleri yere "Packet Switched" denilen bir metodla ufak paketlere ayrılmış bir halde gönderilirler. Paketler gidecekleri yere Router denilen ve "yol gösterici" bir göreve sahip makinelerden geçerek ulaşır. Bu paketler iki bölümden oluşurlar. İlk bölümde gidecekleri yerin IP adresi ikinci bölümde de içerdikleri bilgi bulunur. Router'lar kendilerine gelen paketi ilk bölümde yazan IP adrese en yakın Router'a gönderir. Bu sayede birbirinden bağımsız bu paketler genellikle aynı Router'ları takip ederek gidecekleri yere ulaşır ve birleşirler.

SLIP ve PPP Nedir?

Seri iletişim (¤¤¤¤¤¤ Communication) verilerin tek bir kanal veya hat üzerinden iletilmesini sağlar. Özellikle ardışık verileri (data bitiş) bir bilgisayar ve bir modem arasında transfer etmekte kullanılır.

SLIP (¤¤¤¤¤¤ Line Internet Protocol) ise internet protokol verilerinin (IP) seri iletişim teknikleri ile iletimini olanaklı kılan bir kurallar topluluğuna verilen genel addır. SLIP protokolu dial-up ya da kiralık hat bağlantılarında kullanılır.

PPP (Point-to-Point Protocol) de bir tür seri iletişim protokolüdür. Genelde ISP'ler bu protokol üzerinden dial-up İnternet hizmeti sunmaktadır.

DNS Nedir?

IP adresi (IP numarası) akılda zor tutulur rakamlardan oluştuğu için sembolik adres (Domain name) geliştirilmiştir. Hatırlanması zor IP numaraları yerine adresledikleri yeri anlatan sözcük ve kısaltmalardan oluşan sembolik adresler ile istenilen yere ulaşmak çok daha kolaydır.

İşte bu sembolik adresler ile IP adresleri bir tabloda tutup ikisini birbirine eşleyen program veya bilgisayarlara DNS (Domain Name Server) adı verilir.

DNS'lerde her adres çeşitli kategoriler altında toplanır. Bunların en yaygınları

com (Commercial): Ticari kuruluş

edu (Education): Eğitim kuruluşları (Üniversiteler vb)

gov (Government): Hükümet kuruluşları

org (Organization): Ticari kaygı taşımayan kuruluşlar.

Bu kısaltmalar bazı ülkelerde ufak değişikliklere uğrasa da dünya standardı olarak yukarıdaki şekildedirler.

Freeware Shareware Public Domain Gibi Kavramlar Ne Anlama Gelir?

İnternette herkese açık bazı arşivler mevcuttur. Buralarda çok çeşitli bilgiler çok çeşitli programlar bulunur (yazılım software). Bu programları yazan kişiler kendi programlarını herkesin alıp bedava kullanmasına izin verirler. Bu tip yazılımlara 'Public Domain" yazılımlar denir. Ancak bazı durumlarda bu bedava kullanım kısıtlandırılır.

Freeware yazılımlar limitsiz bir şekilde herkes tarafından kullanılabilir. Bu yazılımlar parayla üçüncü kişilere satılmamalıdır. Shareware yazılımlarda ise "dene beğenirsen al" felsefesi geçerlidir. Programı alan kişi belirli bir süre (1 ay gibi) kullanır eğer kullanmaya devam ederse bir miktar para gönderir. Ancak burada zorlayıcı bir etken yoktur.

URL Nedir?

URL (Unform Resource Locators) Web Browser'lar içinden bir www servisine ya da diğer bazı internet servislerine yönlendirme yapan komut formatıdır. Web Browser içinden 'Open URL' ya da 'Open ¤¤¤¤¤¤¤¤' şeklinde bir seçenek üzerinden uygun URL satırları girilerek;

WWW
FTP
news
gopher
wais
telnet erişimi yapılır.

WWW Nedir?

WWW Web ya da W3 (World Wide Web) yazı grafik ses film gibi pek çok farklı yapıdaki verilere kompakt ve etkileşimli bir şekilde ulaşmamızı sağlayan bir çoklu hiper ortam sistemidir.

Hiper ortam bir dokümandan başka bir dokümanın çağırılmasına (navigate) olanak sağlar. Bütün bu farklı yapıdaki veriler uygun bir standart ile bir arada kullanılıp bir WWW Listeleyicisi'nde (WWW Browser) görüntülenebilir. WWW' in diğer bir işlevi deöteki bazı internet servislerini kendi içerisinde barındırmasıdır (ftp gopher news wais gibi).

HTML Nedir?

WWW servis sunucuları bu hiper ortamda bilgi iletimini gösterimini HTML (Hyper Text Markup Language) denen bir programlama dili yorumlayıcısı kullanarak yaparlar. Bu dil daha çok yazılı bir dokümanı formatlamak ile ilgili komutlar içerir.

FTP Nedir?

FTP (File Transfer Protocol) internete bağlı iki bilgisayar arasında karşılıklı dosya aktarımı yapmak için geliştirilen bir internet protokoldür. Aynı zamanda bu protokolü kullanan programlara da bu ad verilir. FTP protokolü ile dosya aktarımı yapılırken iki bilgisayar arasında on-line bağlantı kurulur ve FTP protokolü ile sağlanan bir dizi komutlar yardımıyla iki bilgisayar arasında dosya alma/gönderme işlemleri yapılır.

FTP yapmak için bağlanacağımız bilgisayarın internet adresini (numerik ya da sembolik formatta) bağlanacağımız bilgisayarda ilgili kullanıcı numarası ve şifreyi bilmek yanında bir FTP istemci (client) programı gerekmektedir.

E-Mail Nedir Nasıl Faydalanabilirim?

Bilgisayar ağlarının üzerinden sanal posta kutuları sayesinde mektuplaşmak mümkündür. İşte e-mail (electronic mail) bu amaçla kullanılan servislere verilen genel addır. Birisine bir mektup gönderdiğinize göre bu mektubun gideceği bir geçerli adres olmalıdır. Bu adres"e-mail adresi" olarak adlandırılır. e-mail adresi kullanıcı ismi@DomainAdresi şeklindedir

Telnet Nedir?

Telnet İnternet üzerinden başka bir makineye uzaktan bağlanmak için geliştirilen bir TCP/IP protokolü ve bu programlara verilen genel addır. Bağlanılan makineye girebilmek (login) için orada bir kullanıcı isminizin (user name) olması gerekir. Telnet yapmak diye bilinen deyim telnet protokolü kullanan bir program ile internet üzerindeki bir makineye (host) bağlanmayı ifade eder.

IRC Nedir?

IRC (Internet Relay Chat) bir çok kişinin aynı anda klavye ile karşılıklı yazışarak haberleşebildiği bir platformdur. Bir diğer adı Chat' dir. IRC'de belirli bir konuda konuşmak tartışmak isteyen insanlar 'kanal 'olarak adlandırılan ve genellikle bir konusu olan alanlarda toplanırlar. Dünyada bir çok IRC servisi vardır kullanıcılar bu servisler üzerinden IRC için gereken özel bir protokolü kullanan bir program vasıtasıyla Chat yaparlar.

Bilgisayarın Bulunduğu Ortam Nasıl Olmalıdır?

Bilgisayarların bulunduğu ortam; nemden uzak tozsuz anti-static ve oda sıcaklığında olmalıdır. Yukarda sıralanan ortamlar sağlanmazsa bilgisayarların ekonomik ömürleri çok daha kısa olur.

Bilgisayarın Temizliği Nasıl Yapılır?

Bilgisayarın iç temizliği en az altı ayda bir yetkili teknik servisler tarafından yapılmalıdır. Bulunduğunuz bölgede teknik servis yoksa bu işlemi kendiniz de yapabilirsiniz. Bunun için önce tüm fiş ve kablolar kasadan sökülür bilgisayar kasası açılır açık bir yerde hiç bir parçasına dokunulmadan hava üfleyen bir kompresör ile içindeki toz temizlenir.

Dış temizlik ise tüm fiş ve kablolar çekildikten sonra bilgisayar temizleme köpükleri veya temizlik deterjanları ile silerek yapılmalıdır. Bilgisayar içerisine sıvı kaçmamasına dikkat edilmeli ve temizlik bittikten ancak yarım saat kadar sonra bilgisayar çalıştırılmalıdır.

Bilgisayar Arkasındaki Kablolar Ne İşe Yarar?

Bilgisayar arkasındaki kablolar bilgisayar kasası ile diğer çevre birimleri (monitör klavye mouse yazıcı gibi) arasındaki bağlantıyı sağlayan kablolardır. Bu kablolar mümkün olduğu kadar ayak altında bırakılmamalı ve saklanmalıdır.

Yedekleme Nedir? Nasıl Yapılır?

Yedekleme bilgisayarınızdaki bilgilerin periyodik zamanlarda birer kopyasının alınmasıdır. Bu işlem için günümüzde en çok CD ve disketler kullanılmaktadır.

Periyodik zamanlarda (genelde haftada bir) bilgilerin disketlere yedek alınması gerekmektedir. Daha sonra ayda bir bu yedek alınan disketler disketlerdeki bozulmaları önlemek için formatlanmalı (sıfırlanmalı) ve daha sonra yeniden yedekleme işlemi yapılmalıdır. Disketler kesinlikle manyetik ortamlarda ve güneşte bırakılmamalıdır.

Bilgisayar Virüsü Nedir?

Bilgisayar virüsleri bilgisayarların işletim sistemlerinden kullandıkları ticari yazılımlara donanım ayar yazılımından kişisel belgelere kadar her türlü yazılıma bulaşabilen ve yazılımları dataları bozabilen donanımlara kalıcı zarar verebilen yazılımlardır.

Virüsler Nasıl Bulaşır?

Bu tür yazılımlar bilgisayarlara genellikle disket alış verişi ve internet üzerinden bulaşır.

Virüsten Korunmak İçin Ne Yapılmalıdır?

Virüslerden korunmak için mutlaka bilgisayara bir anti-virüs programı kurulmalı disket alış verişi gibi bilgi transferlerinde virüs kontrolü yapılmalıdır.

Bilgisayar ve Yan Donanımlarını İlk Kez Kullanmaya Başlamadan Önce Neler Yapılmalıdır?

Bu tür donanımları kullanmadan önce mutlaka prizlerin topraklı olup olmadığı kontrol edilmeli toprak hattı olmayan prizler kesinlikle kullanılmamalıdır.

Konu: Geri: Bilgisayar Ansiklopedisi Salı Mart 16, 2010 6:16 pm

Windows XP'de Mavi Ekran Hataları

Genel Durma Hataları
Durma hatası ekranında da gösterilen aşağıdaki adımlar hatanın nedenini belirlemenize ve sorunu düzeltmenize yardımcı olur.

Genel Durma Hatalarında Sorun Giderme

1. Bilgisayarınız yeniden başlatın.

2. Yeni donanım veya yazılımın düzgün bir şekilde kurulmuş olduğundan emin olun. Her seferinde yeni donanım aygıtlarından birini çıkararak hatanın giderilip giderilmediğini kontrol edin. Hata giderilmiş ise 3. adıma geçin.

Bu test sırasında hatalı olduğunu anladığınız donanımı değiştirin. Ayrıca bilgisayar üreticileri tarafından verilen donanım tanılama yazılımını çalıştırmayı deneyin.

Eğer bu yeni yüklenmiş bir donanım veya yazılım ise üretici firma ile irtibat kurarak Windows XP Professional için ihtiyacınız olabilecek herhangi bir güncelleştirme veya sürücünün olup olmadığını öğrenin.

3. Başlat'ı tıklayın ve sonra Yardım ve Destek'i tıklayın. Destek alın veya Windows XP haber gruplarından bilgi bulun'u tıklayın ("Yardım isteyin" seçeneğinin altında) ve sonra sol sütunda bulunan Microsoft'tan yardım alın seçeneğini tıklayın.

4. Başlat'ı Yardım ve Destek'i ve sonra Sorun Gidericilerin bir listesini görmek için Sorun çözme ("Bir Yardım konusu seçin"in altında) seçeneğini tıklayın.

5. Microsoft Donanım Uyumluluğu Listesi'ni (HCL) kontrol ederek tüm donanım ve sürücülerinizin Windows XP Professional ile uyumlu olduğundan emin olun.

HCL'nin en güncel sürümünü görmek için Microsoft Web sitesi'ni ziyaret edin.

6. Yeni yüklenmiş tüm donanımı (RAM bağdaştırıcılar sabit diskler modemler v.b.) sürücüleri ve yazılımı devre dışı bırakın veya kaldırın.

o Eğer Windows XP Professional'i başlatabiliyorsanız Olay Görüntüleyicisi'ndeki Sistem Günlüğü'nü kontrol ederek soruna neden olan aygıt veya sürücüyü belirlemenize yardımcı olabilecek diğer hata mesajlarına bakın. Sistem Günlüğü'nü görmek için Başlat'ı ve sonra Denetim Masası'nı tıklayın. Performans ve Bakım'ı tıklayın ve sonra Yönetimsel Araçlar'ı tıklayın. Olay Görüntüleyicisi'ni çift tıklatarak açın ve Sistem Günlüğü'nü açarak mesajları kontrol edin

o Windows XP Professional'i başlatamıyorsanız bilgisayarınızı güvenli modda başlatmayı deneyin ve sonra yeni eklenmiş olan programları ve sürücüleri kaldırın veya devre dışı bırakın. Bilgisayarınızı güvenli modda başlatmak için bilgisayarınızı yeniden başlatın; sonra mevcut işletim sistemlerini içeren liste karşınıza geldiğinde F8 tuşuna basın. Gelişmiş Seçenekler ekranında Güvenli Mod'u seçin ve ENTER'a basın.

Daha fazla bilgi için Yardım ve Destek Merkezine girerek Ara kutusuna "Güvenli Mod Seçenekleri" yazın.

7. Internet erişiminiz varsa Microsoft Support sitesi'ni ziyaret edin.

Microsoft Knowledge Base'de "Windows XP Professional" ve aldığınız durma hatası ile ilişkilendirilmiş numarayı arayın. Örneğin mesaj "Dur: 0x0000000A" şeklindeyse "0x0000000A" araması yapın.

8. Antivirüs yazılımınızın güncel bir sürümünü kullanarak bilgisayarınızda virüs taraması yapın. Bir virüs bulmanız durumunda bu virüsü bilgisayarınızdan silmek için gerekli adımları uygulayın. Bu adımlar için antivirüs yazılımınızın talimatlarına bakın.

9. Donanım aygıtlarınızın sürücülerinin ve sistem BIOS'unuzun en güncel sürümler olduğunu onaylayın. Donanım üreticileriniz en güncel sürümü bulmanızda veya bu sürümü elde etmenizde size yardımcı olabilirler.

10. Caching veya shadowing gibi BIOS bellek seçeneklerini devre dışı bırakın. Yardıma gereksiniminiz olursa donanım üreticisi ile irtibat kurun.

11. Bilgisayar üreticiniz tarafından verilen özellikle bellek denetimi amaçlı bir sistem tanılama yazılımı varsa çalıştırın.

12. Bilgisayarınızda en son çıkan Hizmet Paketi'nin yüklü olduğundan emin olun. Hizmet paketlerinin bir listesini ve bunları indirmek için gerekli talimatları görmek için Windows Update Web sitesi'ne gidin.

13. Oturum açamıyorsanız bilgisayarınız yeniden başlatın. Kullanılabilir işletim sistemlerinin listesi karşınıza geldiğinde F8 tuşuna basın. Gelişmiş Seçenekler ekranında En Yeni İyi Yapılandırma seçeneğini seçin ve ENTER'a basın.

Belirli Durma Hataları
Bazı durma hataları hatanın nasıl giderilebileceğini belirlemenize yardımcı olacak "DATA_BUS_ERROR" gibi açıklayıcı mesajlar görüntüler. Bu bölümde belirli durma hatalarında aldığınız mesajın türüne göre sorun giderme işleminin nasıl yapılacağı açıklanmaktadır.

ÖNEMLİ

Bu bölümde anlatılanlar sadece uzman kullanıcılar tarafından uygulanmalıdırsadece bilgi olarak verilmiştir.

Tablo 1 Yazılım ve aygıt sürücüsü hataları

Hata Numarası Açıklayıcı Metin
0x0000001E KMODE_EXCEPTION_NOT_HANDLED
0X000000D1 DRIVER_IRQL_NOT_LESS_OR_EQUAL
0x000000EA THREAD_STUCK_IN_DEVICE_DRIVER
0x00000050 PAGE_FAULT_IN_NONPAGED_AREA
0X0000000A IRQL_NOT_LESS_OR_EQUAL
0x0000007B INACCESSIBLE_BOOT_DEVICE
0x0000009F DRIVER_POWER_STATE_FAILURE
0XC000021A STATUS_SYSTEM_PROCESS_TERMINATED
0XC0000221 STATUS_IMAGE_CHECKSUM_MISMATCH

Not: 0x0000001E 0x0000000A ve 0x0000007B numaralı durma hataları genel donanım hatalarından da kaynaklanabilir. Burada gösterilen adımlar bu hataları gidermezse Donanım Arızalarından Kaynaklanan Hatalar konusunda anlatılan adımlara bakın.

Genel Durma Hataları bölümündeki adımları uygulayın. Durma hatası devam ediyorsa aşağıdaki adımları deneyin.

Yazılım ve aygıt sürücüsünden kaynaklanan durma hatalarını gidermek

1. Durma mesajında belirtilen sürücünün Windows Donanım Quality Labs (WHQL) tarafından imzalanmış ve onaylanmış olup olmadığını kontrol edin. İmzalanmamış sürücüleri kontrol etmek için Sigveriv.exe uygulamasını çalıştırın.

2. Durma mesajında belirtilen sürücüyü yükleme ortamınızdaki daha iyi bir kopyasıyla veya üreticiden edineceğiniz güncelleştirilmiş bir sürümü ile değiştirmeyi deneyin.

3. Durma mesajında belirtilen sürücüyü veya yeni yüklenen sürücüleri devre dışı bırakın.

4. Windows XP Professional ile birlikte verilmeyen bir video sürücünüz varsa onun yerine standart VGA sürücüsünü veya Windows XP ile birlikte verilen uyumlu bir sürücüyü kullanmayı deneyin.

5. Antivirüs disk birleştirme uzaktan kumanda güvenlik duvarı veya yedekleme programları gibi filtre sürücüleri kullanan yazılımları kaldırın.

6. Kurtarma Konsolunu çalıştırın ve sistemin algıladığı hataları onarmasına izin verin.

Kurtarma Konsolu ile ilgili daha fazla bilgi için Bilgilerinizi Yedekleme ve Kurtarma konusuna bakın veya Yardım ve Destek Merkezini kullanın.

7. Eğer hata bilgisayarınıza RAM ekledikten hemen sonra oluştuysa sayfalama dosyası hasar görmüş veya yeni RAM bozuk ya da uyumsuz olabilir. Bu durumda Pagefile.sys dosyasını silin ve sistemin RAM yapılandırmasını eski haline getirin.

Dosya sistemi hataları

Hata Numarası
Açıklayıcı Metin

0x00000023
FAT_FILE_SYSTEM

0x00000024
NTFS_FILE_SYSTEM

Genel Durma Hataları bölümündeki adımları uygulayın. Durma hatası devam ediyorsa aşağıdaki adımları deneyin.

Dosya sistemi durma hatalarında sorun giderme

1. Küçük bilgisayar sistemi arabirimi (SCSI) bağdaştırıcısı kullanıyorsanız donanım satıcınızdan en yeni Windows XP Professional sürücüsünü edinin SCSI aygıt için eşleme görüşmesini devre dışı bırakın SCSI zincirinin doğru bir şekilde sonlandırıldığından emin olun ve aygıtların SCSI ID'lerini kontrol edin. Bu adımları nasıl yapacağınızdan emin değilseniz aygıt için verilen talimatlara bakın.

2. Entegre aygıt elektronikleri (IDE) aygıtlar kullanıyorsanız kart-üzerinde IDE bağlantı noktasını sadece Birincil olarak tanımlayın. IDE aygıtların Master/Slave/Only ayarlarını kontrol edin. Sabit disk hariç tüm IDE aygıtları kaldırın. Bu adımları nasıl yapacağınızdan emin değilseniz aygıt için verilen talimatlara bakın.

3. Antivirüs disk birleştirme uzaktan kumanda güvenlik duvarı veya yedekleme programları gibi filtre sürücüleri kullanan yazılımları devre dışı bırakın veya kaldırın.

4. Dosya sisteminin bozulup bozulmadığını anlamak için Chkdsk /f komutunu çalıştırın. Windows XP Professional Chkdsk komutunu çalıştıramıyorsa sürücüyü Windows XP Professional işletim sistemini kullanan başka bir bilgisayara bağlayın ve sürücü üzerinde Chkdsk komutunu o bilgisayardan çalıştırın.

Tablo 3 Donanım Arızaları ile ilgili hataları

Hata Numarası
Açıklayıcı Metin

0x0000001E
KMODE_EXCEPTION_NOT_HANDLED

0x0000000A
IRQL_NOT_LESS_OR_EQUAL

0x0000007B
INACCESSIBLE_BOOT_DEVICE

0x0000007F
UNEXPECTED_KERNEL_MODE_TRAP

0xC0000218
UNKNOWN_HARD_ERROR

Not: 0x0000001E 0x0000000A ve 0x0000007B numaralı durma hataları yazılım ve aygıt sürücüsü hatalarından da kaynaklanabilir. Burada gösterilen adımlar bu hataları gidermezse Yazılım ve Aygıt Sürücüsü Hataları konusunda anlatılan adımlara bakın.

Bu kitabın önceki bölümlerinde yer alan Genel Durma Hataları konusundaki adımları uygulayın. Durma hatası devam ediyorsa aşağıdaki adımları deneyin.

Donanım arızaları ile ilgili durma hatalarında sorun giderme

1. Bilgisayarınızdaki aygıtların Windows Hardware Quality Labs (WHQL) tarafından imzalanmış ve onaylanmış sürücülere sahip olup olmadığını kontrol edin. İmzalanmamış sürücüleri kontrol etmek için Sigveriv.exe uygulamasını çalıştırın.

2. Üretici firmanın donanımınız için kullanabileceğiniz sürücü güncelleştirmeleri çıkarıp çıkarmadığını kontrol edin.

3. Antivirüs disk birleştirme uzaktan kumanda güvenlik duvarı veya yedekleme programları gibi filtre sürücüleri kullanan yazılımları güncelleştirin.

4. Soruna neden olan öğeyi bulabilmek için önemli olmayan donanım ve yazılımları kaldırın.

5. Windows XP'yi yeni bir klasöre yükleyin. Soruna neden olan sürücüyü bulabilmek için sürücüleri sırayla ekleyin ve yeniden başlatın.

6. Kurtarma Konsolunu çalıştırın ve sistemin algıladığı hataları onarmasına izin verin.

Kurtarma Konsolu ile ilgili daha fazla bilgi için Bilgilerinizi Yedekleme ve Kurtarma konusuna bakın veya Yardım ve Destek Merkezini kullanın.

Hata Mesajı Almaya Devam Mı Ediyorsunuz?
Bazı ender durumlarda Windows XP Professional'i kaldırıp işletim sisteminizi eski haline getirmeniz gerekebilir.

Windows XP'yi kaldırmak için

§ Başlat'ı Denetim Masası'nı Program Ekle Kaldır'ı tıklayın.

§ Windows XP Professional'i tıklayın ve Kaldır seçeneğini seçerek ekranınızda beliren talimatları uygulayın.

Kaynak: Microsoft

Konu: Geri: Bilgisayar Ansiklopedisi Salı Mart 16, 2010 6:17 pm

YENİ BİLGİSAYAR KULLANICILARININ DİKKATİNE!

İyi bir kullanıcı olmak istiyorsanız aşağıdaki püf noktalarını göz önüne almaya çalışın. Belki bilgisayar öğrenmeniz kolaylaşır kim bilir belki de hayatınız kolaylaşır?

Ø Umutsuzluğa kapılmayın. Herkes bilgisayar kullanabilir (özellikle gençler). Biraz sabır biraz sebat (bunlar da gençlerde bulunmuyor) yeterlidir.

Ø Kendinizi durdurmayın. “Yapamam” diye düşünüyorsanız bir süre sonra sahiden de yapamadığınızı görürsünüz. İnsan en kolay işi bile abartırsa dünyanın en zor işi haline getirebilir!

Ø Her şeyi birden öğrenmeye çalışmayın. Belki bir süre çok az bir bilgi ile idare edebilirsiniz. Önce bir öğrenimden geçip bilgisayar kullanacak değilsiniz. Kullana kullana deneye yanıla öğreneceksiniz.

Ø Denemekten ve yanılmaktan korkmayın. Bilgisayarın orasını burasını karıştırıp programlar arasında kaybolmaktan çekinmeyin (Yine de kibrit çöpü ile CD-ROM sürücünüzü karıştırmasanız iyi olur).

Ø Somut düşünmeye çalışın. Kullanım kitapları ile kılavuzlar genel ve kavramsal bilgiler içerirler. Siz her zaman okuduklarınızı somuta indirgeyerek pratik olmaya çalışın.

Ø Mükemmeliyetçi olmayın. Zaten bilgisayarlar da mükemmel değil.

Ø Beklentileriniz büyük olmasın. Bilgisayar kullanınca hemen harikalar yaratmaya başlamayacaksınız ki!

Ø Paniğe kapılmamaya çalışın. Hatadan çok hata durumlarındaki panik tehlikelidir.

Ø En aptalca soruları bile sormaktan çekinmeyin. Yoksa öğrenemezsiniz.

Ø “Bilgisayarcı”lara karşı dikkatli olun. Size her şeyi 15 dakika içinde anlatmaya kalkan anlamadığınızı görünce de için için sinirlenen teknik adamlar kafanızı karıştırabilir. Aldırmayın.

Ø Teknik terimlerden ürkmeyin. Sadece teknik adamlar değil eski kullanıcılar da yanınızda kuş diline benzer bir dil kullanarak kendinizi cahil hissetmenize sebep olabilirler. Kullandıkları terimler önünüzde aşılmaz bir engel gibi durmasın; böyle konuşmak veya bu terimlerin hepsinden anlamak şart değildir.

Ø Her bir kısaltmanın ne anlama geldiğini sorun. Birisi “PCI kartını AGP ile değiştirince D3D’nin daha iyi çalıştığını” söylerse tek tek her bir kısaltmanın ne demek olduğunu sorun. Aksi taktirde kısaltmalar cehenneminde cayır cayır yanarsınız.

Ø Bilgisayar kullanmak için “bilgisayarcı” olmak gerekmez. Önemli olan neyi ne kadar öğrendiğiniz değil bilgisayarda işinizi görüp göremediğinizdir.

Ø Kullanıcının halinden kullanıcı anlar. Tıpkı birbirlerine şikayetlerini anlatan hastalar gibi. Çoğu zaman size en büyük yardımı daha önce benzer sorunları yaşamış bir parça daha tecrübeli bir başka kullanıcı yapacaktır.

Ø Bilgisayar başında bol bol eğlenin oynayın. Ama ne bilgisayar sizin için kendi başına bir amaç olsun ne de oyunlar..

Konu: Geri: Bilgisayar Ansiklopedisi Çarş. Mart 31, 2010 6:57 pm

güzel paylaşımlar

Konu: Geri: Bilgisayar Ansiklopedisi Perş. Nis. 01, 2010 3:08 pm

Emeğe Saygı.

Konu: Geri: Bilgisayar Ansiklopedisi Salı Nis. 06, 2010 7:48 am

konular çok güzel

Konu: Geri: Bilgisayar Ansiklopedisi Cuma Nis. 16, 2010 6:49 pm

emege saygı paylaşımlarınız için teşşekkürler

» Bilgisayar Mühendisliği - Bilgisayar Mühendisliği Nedir?
» Bilgisayar Nedir ?
» Bilgisayar Oyunu
» Bilgisayar Tarihi
» Bilgisayar Kronolojisi